Het belang van een restauratie
is
m
RÉ
Behoud van het Hofje van Assendelft te Leiden
ia k i
Een lange strijd
Na een jarenlange strijd is deze zo
mer besloten het Hofje van Assen
delft aan de Lange Gracht te Leiden
te conserveren en vervolgens in fasen
te restaureren ten behoeve van de
huisvesting van studenten. Het een
voudige 17e eeuwse hofje vormt de
kern van een stadsuitbreiding uit
1610, een buurt die te weinig monu
menten bevat om een algehele
restauratie te rechtvaardigen, maar
waarvan de ligging nabij het centrum
en aan de singels alsmede de histo
rische en stedebouwkundige waarde
dusdanig is dat een voortschrijdend
verval en een hiermee gepaard gaan
de afbraak een betreurenswaardige
aantasting van de op andere plaatsen
reeds zo gehavende Leidse bin
nenstad zou betekenen. Herstel van
dit hofje zou het begin kunnen zijn
van een rehabilitatie van binnen uit
van deze wijk.
Het hofje
In september 1624 maakt de houtko
per Bartholomeus Willemsz. van As
sendelft zijn testament, waarbij o.a.
bepaald wordt, dat er een „aal-
moeshoffgen" gesticht zal worden,
bestemd voor „vijfftien arme onver
mogende huysgezinnen zoo wel mans
als vrouwsperzoonen".
In 1681 kopen de erven een poort
met huisjes aan de Lange Gracht. De
bouw van het hofje vordert traag en
de middelen zijn zo beperkt dat reeds
in het begin van de 19e- eeuw de
huisjes door achterstallig onderhoud
ernstig vervallen zijn.
Gedurende de afgelopen jaren werd
het hofje meer en. meer, ingesloten
door de naastgelegen distilleerderij,
tevens eigenares van het hofje. De
bejaarde bewoners van het vereen
zaamde hofje trekken ..weg en de
vrijkomende huisjes krijgen een
bestemming als flessénpakhuis* De
laatste twee bewoonsters leven in
grote angst. Zij hebben een gat in de
deur laten boren om- te zi.en vyie er
aanklopt. In 1968- komt het hofje leeg
-en 'verkrot in versneldtempo. Dan
vertrekt de distilleerderij wegens'gé-
brek aan expansiemogelijkheden., en
Het oude metselwerk, gootbalkjes e.d. geven de
architect aanwijzingen omtrent de oorspronkelij
ke plaatsing van deuren en vensters en wijzen
op een veranderde roedenverdeiing.
het dreigende gevaar van totale over
vleugeling van het hofje door de fa
briek is afgewend.
Het land van beloften
Na de ellende van het beleg door de
Spanjaarden in 1574 slaagt het
stadsbestuur, gestuwd door de geni
ale stadssecretaris Jan van.Hout, er
in een nieuwe textielindustrie voor
Leiden aan te trekken, die in te
genstelling tot de fabricage van het
zware laken van voor het beleg, zich
kenmerkt door de vervaardiging van
tal van soorten licht textiel, uitmun
tend door zuiverheid van kleur en een
perfecte afwerking. Vooral de snel op.
gang komende stroom immigranten
uit het zuiden, die met veel elan grote
ateliers inrichtën, waarbij- de kiem-
gelegd wordt voor het ontstaan van
een loonproletariaat dat gedurende
eeuwen de bevolkings- ën bouwkun-
digë structuur van Leiden voor een
belangrijk deel zal bepalen, speelt
hierbij een rol van betekenis. Al sppe-
"dig is de stad' veel te' klein om dë
grote- bevolkingstoename bestaande
uit vollers, wevers, ververs, kaardërs
enz., te huisvesten.
De huisjes aan weerszijden van de eenvoudige
toegangspoort van het hofje zullen ook ge
restaureerd worden en zo het aanzicht van de
Lange Gracht verbeteren. De Lange Gracht
vormt de noordelijke begrenzing, van het blok
waarin het hofje ligt.
De buurt
Nadat alle beschikbare ruimte binnen
de oude wallen totaal is volgebouwd,
gaat men in 1610 over tot een
stadsuitleg (de eerste na 1386) met
alle kostbare werken van singels, wal
len en poorten van dien. De stad
wordt vnl. aan de noord- en noord
west zijde vergroot. Een gevelsteen
aan de Beestenmarkt herinnert aan
deze uitleg met de woorden:
„Int lant van beloften
in de nieuwe stad".
Dit „land van beloften" bestaat voor
namelijk uit rijen eenvoudige arbei
derswoningen, met hier en daar een
groter huis van een reder, of als
later de textielindustrie decentra
liseert de fabrikeur die zich toelegt
op een deelproces van deze nijver
heid. De ateliers groeien allengs uit
tot fabrieken, vooral in de 19e eeuw
na de uitvinding van de stoommachi
ne. Tenslotte verrijst in de 19e eeuw
in deze buurt op de voormalige wallen
het- grote en trieste complex van de
stedelijke gasfabriek.
'Eert wormstekige appel
Zo is dan deze wijk, ingesloten door
