Edo Bergsma - A.INI.W.B. prijs
voor Heemschut
188 De Koninklijke Nederlandse Toeris
tenbond A.N.W.B. heeft voor het jaar
1972 zijn Edo Bergsma-prijs toege
kend aan de Bond Heemschut voor
diens uitzonderlijke verdiensten voor
het behoud van historische schoon
heid van ons land. De bedoeling van
deze prijs is waardering tot uiting te
brengen voor grote verdiensten en
uitzonderlijke initiatieven op het door
de A.N.W.B. bestreken maatschap
pelijke en culturele gebied. Tussen
de A.N.W.B. en de Bond Heem
schut bestaan oude banden. Als
vertegenwoordiger van de A.N.W.B.
maakte de heer G. A. Pos (ja, van de
Pos-bank) de eerste vergadering al
mee op 27 april 1909, welke in 1911
zou leiden tot de constitutie van de
Bond Heemschut, van welke Bond
de heer Pos deel uitmaakte van het
bestuur sinds de oprichting, en
waarvan hij de eerste penningmees
ter was en deze taak 12 jaar met
verve vervulde van 1911-1923.
ANWB-direkteuren en hoge staf-
funktionarissen hebben altijd deel
uitgemaakt van het Heemschutbe-
stuur en -commissies tot op de hui
dige dag. De A.N.W.B. is daarmee
wel bijzonder gekwalificeerd om te
kunnen oordelen, welke plaats
Heemschut in ons maatschappelijke
en culturele leven inneemt. Deze we
tenschap maakt voor ons de toe
kenning van de prijs des té waarde
voller.
De uitreiking van de prijs, groot
f 2500, - met een penning, vond op
dinsdag 12 oktober in 's-Gravenha-
ge plaats.
Bij de uitreiking van de prijs aan de
Bond Heemschut heeft prof. dr. H. J.
Prakke, voorzitter van de Advies
commissie, gezegd, dat de ANWB
deze onderscheiding verleent: huldi
gend, aanmoedigend en waarderend
dank betuigend. Wat Heemschut be
treft, hulde en dank voor het behoud
van oude waarden. Passen zulke
woorden nog wel in een tijd van
prikkelend protest als meest eigen
tijdse uitingsvorm, een tijd, tevens
van driftig vooruitzien naar het ma
gisch jaar 2000?
Wel - protest noch toekomstvisie
waren Heemschut ooit vreemd!
Eigenlijk is Heemschut iiit>- protest
geboren. Het waken voor de
schoonheid van Nederland, immers,
betekende reeds in 1911 een strijd
baar zich weren tegen de bedreiging
van het karakter van onze steden en
landschappen. Vaak, heel vaak heeft
Heemschut tevergeefs de trom ge
roerd; met „bot vangen" zijn de suc
cessieve besturen zeer vertrouwd
geraakt, of het nu een onwillig ge
meentebestuur dan wel het niet ont
vankelijk verklaren van een beroep
door de Kroon betrof. Maar men
heeft volgehouden en als we nu tot
1911 terugkijken dan mag worden
vastgesteld dat de Bond ook veel
successen heeft geboekt. Ontsie
rende reclame, lintbebouwing, dem
ping van grachten, daar ging het in
de eerste tientallen jaren van zijn
bestaan vooral tegen.
De Bond ontwierp de eerste
schoonheids- en welstandsverorde
ningen die later door provincies en
gemeentebesturen zijn overgeno
men en deed eveneens pionierswerk
met zijn adviesbureau, in 1919 op
gericht, waaraan overheid en parti
culieren hun bouwontwerpen voor
legden. Het was de tijd waarin
Heemschut werd vereenzelvigd met
de persoon van architekt A.A. Kok,
De voorzitter van de Bond Heemschut ontvangt uit handen van !r. F. H. van der Linden van Sprankhuizen de prijs. Rechts: de Secretaris (foto ANWB)
