Deze door particulieren aangelegde
buitenplaatsen worden nu nog geno
ten als recreatie-landschappen.
Veel van de oude renaissance- en
barokstijl is in de 18e eeuw verloren
gegaan door de opkomst van de
landschapsstijl, waarbij de zoge
naamde natuurlijke aanleg, onder in
vloed van de Engelse landschapsar
chitecten, de voorkeur had.
Het in het eind van de 18e eeuw
ontstane landgoed Oude Werf is ge
heel in deze landschapsstijl uitge
voerd.
Romantisch slingerende paden, een
vijver en een heuvel waarop de
theekoepel, achter het huis de (he
laas verdwenen) orangerie. Aan de
voet van de theekoepel een soort
grotje, uitgevoerd in ruw gestuct
muurwerk en een bodem van zwarte
en witte grindsteentjes in een fraai
sterpatroon, eveneens uniek voor
het noorden van ons land. Soortge
lijke sierbestrating vindt men onder
andere nog in Twente en Elburg.
Wat is nu het bijzondere van deze
Winschoter tuinkoepel en waarin on
derscheidt zich deze nu van de an
dere hierboven gememoreerde koe
pels?
Dat is allereerst de ligging. Als enige
van al de genoemde koepels ligt de
ze op een kunstmatige heuvel, met
aan de voet een vijver. Over deze
vijver heen kijkt men uit op de voor
malige oprijlaan, welke in mijn jeugd
nog bestond uit een weg begeleidt
door twee sloten, welke aan weers
zijden door een rij eikebomen om
zoomd werd. Bij de grindweg was
deze laan afgesloten door hoge ge
metselde hekpalen waartussen zwa
re ijzeren hekken. De hoge bomen
rijen verleenden de laan een majes
tueus aanzien, waarbij het elegante
koepeltje als blikvanger fungeerde.
Opvallend is ook het zogenaamde
grotje, dat niet zozeer een uitholling
onder de grond is, als wel een door
gemetselde keermuren gevormde in
keping in de heuvelvoet.
Deze vlak bij het water gelegen zit
ruimte is zeer verzorgd uitgevoerd.
De keermuren zijn met rustiek aan
doend ruig pleisterwerk besmeten.
In de twee inwendige hoeken zijn
twee gemetselde voetstukken aan
gebracht. Hierop zijn twee loden
tuinbeelden geplaatst, stammende
van het huis Cortinaal te Groningen
uit 1596, en in bruikleen afgestaan
door de Prov. Gron. Oudheidkundi
ge Commissie.
De vloer bestaat uit de reeds eerder
gemelde in een fraai patroon geleg
de witte en zwarte grindstenen. De
eigenlijke koepel is van een rijk-ge
schakeerde opbouw. Allereerst een
achtzijdig houten kamertje, uitge
voerd in imitatie zandsteen blokken.
In zeven wanden is een dubbel ven
ster aangebracht, in de achtste een
dubbele deur. Alle ramen en deuren
zijn bekroond door een half cirkel
vormig bovenlicht waarin een fraai
gesneden levensboom, terwijl die
boven de deuren een extra-rijke uit
voering vertoont. De raamkozijnen
en de bovenlichten zijn wit en het
raamhout groen geschilderd.
Rondom dit houten centraalge-
bouwtje is een straatje van gele
Friese klinkertjes gelegd, afge-
zoomd door een band van rode
baksteen. Op de acht hoeken van
het straatje zijn de gemetselde voet
stukken aangebracht waarop de
slanke houten Toskaanse zuilen rus
ten, voorzien van voet en dekplaat,
een basement en een kapiteel. Deze
165
Tuinkoepel De Oude Werf te Winschoten, aanzicht vanaf de Oude Werfslaan, de voormalige oprijlaan.
Foto en restauratie van de schrijver.
Houten bekroningen van deze tuinkoepel met
rood beschilderde koperen bol en vergulde ko
peren bladen.
