Al te radicale restauratie
rurteïv -
ren beginnen slaat een eenvoudig
man de schrik om het hart.
Er is hier in Zwitserland een wezen
lijk gevaar aanwezig, dat door de
Zwitserse vereniging voor Heimat-
schutz ook wel degelijk wordt on
derkend: de al te radicale restaura
tie van betrekkelijk kleine eenheden
leidt tot een vals beeld, dat dan mis
schien wel een aantal autobussen
met toeristen trekt, maar dat het
slachtoffer, namelijk het gerestau
reerde dorp of stadje tot een was
senbeeldenspel degradeert. Een
triest voorbeeld hiervan vormt het op
zichzelf uiterst romantische en goed
bewoonde dorpje Gruyères, dat
naar het mij voorkwam uitsluitend
nog uit een te bezichtigen kasteel,
een aantal restaurants, souvenirwin
kels, enkele zogenaamde boetiekjes
en caféterrassen bestaat, waar de
toeristen zich amechtig neervlijen na
al het gebodene ietwat gelaten over
zich heen te hebben laten gaan.
Het zij verre van mij de democrati
sering van het toerisme met minach
ting te bejegenen of te ridiculiseren,
maar een al te rigoureuze restaura
tie maakte in dit geval van een onge-
137
De grote boerderijen hebben vaak afzonderlijk staande voorraadschuren. Deze is van ong. 1600.
(Foto: Paul Howald, Bern).
twijfeld levendig geheel een dode
bezienswaardigheid. Het probleem
is hier niet zonder betekenis ook
voor ons land: in het algemeen kan
men, geloof ik, zeggen, dat de te
restaureren dorpen of steden niet te
kleine, zelfstandige eenheden moe
ten zijn. Zo zou men zich bijvoor
beeld kunnen voorstellen dat restau
raties als de Stokstraat in Maas
tricht of het Bergkwartier te Deven
ter goed zijn, omdat ze deel uitma
ken van een groot geheel. Hetzelfde
geldt voor het Havenkwartier van
Zierikzee en voor Muurhuizen te
Amersfoort. In ander opzicht is Mar
ken hiervan een frappant voorbeeld:
de toeristen komen hier voor de zo
„karakteristieke" kleding, terwijl ze
meestal geen oog hebben voor het
Een fraai dorpsbeeld in het Simmetal, waar samen met het Emmental de
mooiste boerderijen staan, die gewoonlijk nog alle in gebruik zijn.
Het dorp Bönigen vlak bij Interlaken is een voorbeeld van niet geheel goed
overwogen herbouw. Het ademt de sfeer van een vervelende badplaats.
Deze kunstmatige herleving van „het oude" wordt dan ook niet algemeen
gewaardeerd.
