lijstgevel afgeknotte gevel van het Dordtse type, die rond 1600 kan worden gedateerd. Het huis bezit geen gevelsteen, maar het heeft wel enige andere fraaie details op de verdieping, zoals metsel- mozaieken in de korfbogen boven de vensters en boven de winkelpui in de vorm van een fries. Verder zijn de gebeeldhouwde kraagstenen in de vorm van leeuwekoppen en maskers zeker de aandacht waard. Hoogstraat nrs. 5-9 De panden Hoogstraat nr. 5 tot nr. 9, waarvan de middelste tegen het einde van de vorige eeuw een winkelpui heeft gekregen en de beide andere ook zijn gemoderniseerd, verkeren in een deplorabele toestand. No. 5' en no. 9 zijn zojuist door de Ver. Hendrick de Keyser aangekocht. Deze drie huizen zijn alle tot een lijstgevel afgeknotte trapgevels van het Dordtse type, die vooral om de details van de verdieping van belang zijn. Zoals de meeste huizen van dit type zijn ook deze woningen tamelijk smal van front, maar zij lopen diep door. De grote huizen hebben aan de straatkant twee vensters èn een deur, op de verdieping doorgaans maar twee vensters en in de topgevel meestal slechts één venster. Bij de kleine, smalle huizen bezit de benedengevel naast de deur maar één enkel venster. De binnenruimte was oorspronkelijk niet gescheiden in een kamer en een gang, maar bestond uit één geheel, het voorhuis, dat primair- bestemd was vcor het bedrijf van handwerksman en handelaar. De woonruimte ligt achter het voorhuis of op de verdieping. In het 17de-eeuwse stadshuis kende men het begrip „voorkamer" in de zin van de aan de straatkant gelegen „mooie" of „zondagse- kamer" niet. De voorkamer komt pas na de 17de eeuw algemeen in zwang, hetgeen nauw verband houdt met de voor grote groepen van de bevolking gewijzigde werkomstandigheden. Het langst hand haaft zich de oude situatie bij het winkelhuis. Dat men met zijn tijd mee wilde gaan, blijkt overduide lijk aan deze groep van huizen in de Hoogstraat. Totaal alle vensters van deze gevels zijn „gemoder niseerd" of nieuw aangebracht. Men heeft hen tot woonhuizen in de strikte zin verbouwd. Om een ruime voorkamer te krijgen, heeft men de onder gevel vernieuwd. De huisdeur werd zoals bij nr. 5 zoveel mogelijk naar links opgeschoven, zodat er naast de gang, die wel heel erg smal uitviel, ruimte overbleef voor een brede door twee vensters ver lichte kamer. De vroegere bewoners van Hoogstraat nr. 9 waren kennelijk ook geporteerd voor een brede voorkamer. Ook hier werd de deur naar links verplaatst, maar men zette slechts één nieuw ven ster centraal in de resterende muurbreedte. In plaats van de gehele ondergevel te bepleisteren, zijn hier de speklagen in pleister doorgetrokken. Een ding staat als een paal boven water, men moest roeien met de riemen die men had. De ingreep is tamelijk drastisch uitgevoerd. Toch zijn er nog verschillende waardevolle details be waard gebleven. Pand nr. 5 bezit nog fraaie ont- lastingsbogen, smaakvolle sierankers en een gevel steen met in een cartouche het opschrift: „DIE TIDT IS CORT, DIE DOOT IS SNEL, WACHT U VAN SONDEN, SO DOET GHY WEL 1608". Het ernaast gelegen huis „De Arend" bezit .een gebeeldhouwde gevelsteen met in een cartouche een adelaar. Het huis dateert eveneens uit het begin van de 17de eeuw. Pand nr. 9 heeft geen naam, maar op de Hoogstraat 18/20 met stadspomp Zo juist gereed gekomen restauratie van Hoogstraat 44-46, waar naast het poortje van De Witt uit 1611 weer is opgesteld

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1971 | | pagina 24