,1 n den vergulden helm" 1601, Hoogstraat 4
Hoogstraat 6/8 INT-HERDT", 12/10 ,,DE ENGEL" en 16/14 ,,DE
SALAMANDER"
is een trapgevel met op iedere trede een zadel-
dakvormige afdekking. De halfuitgebouwde trap-
toren is nieuw. Tegen de achterzijde van het middel
eeuwse huis sluit een vleugel aan, waarin een steen
met het jaartal 1639 is opgenomen. Het is wel dui
delijk, dat wij hier met een van de belangrijkste
historische gebouwen van de stad te doen hebben.
Zowel omvang als model wijken of van andere
woonhuizen van de stad, waarvan veel goede voor
beelden zijn te vinden in de Hoogstraat.
Enige verminkte en gerestaureerde woonhuizen van
het zogenaamde „Dordtse type" aan de Hoogstraat
op de hoek van de Kerkstraat
Het blok huizen in de Hoogstraat-hoek Kerkstraat
toont in één blikveld letterlijk en figuurlijk de af
gang van het 17de-eeuwse stadswoonhuis, althans
wanneer men de huizen van links naar rechts
op de rij af bekijkt. Het zou echter niet eerlijk zijn
onder de huizenserie het motto te plaatsen-, hoe
het was en hoe het werd! De panden links zijn
gerestaureerd en waren er voordien -net zo aan
toe als de van hun topgevels beroofde huizen er
naast. Wanneer men de serie in omgekeerde volg
orde bekijkt, kan met evenveel reden aan het
plaatje het onderschrift worden meegegeven: hoe
het was en hoe het kan zijn!
De panden zijn oorspronkelijk allemaal variaties op
hetzelfde thema geweest, zélfs de beide huizen
met de brede lijstgevel en de twee schilddaken op
de hoek, die door een alles één makende pleister
laag hun eigen karakter hebben moeten prijsgeven.
Het huis naast de gepleisterde tweeling is er in
feite niet veel beter aan toe. De trapgevel is ver
dwenen en rond de eeuwwisseling heeft een nijver
middenstander er een voor die dagen moderne
winkelpui in laten aanbrengen. Alleen het oude
muurwerk van de verdieping is min of meer ge
spaard gebleven, maar het is duidelijk zichtbaar,
dat men de vensters een eind onder de waterlijst
heeft ingezet. De velden onder de korfbogen zijn
daardoor te groot geworden. Een aardige noot
vormen de drie sierankers en vooral het gevel
steentje met een ridderhelm en het opschrift ,,ln den
vergulden Helm" en met het jaartal ,,1601". Het is
eigendom van de gemeente. Het huis ernaast draagt
de naam INT-HERDT", in beeld gebracht door een
naar links gekeerd hert voor een boom. Het huis
dateert blijkens het jaartal in de onder de gevel
steen geplaatste cartouche uit 1601.
Bij dit winkelpand zijn twee verdiepingen in haar
oude staat bewaard gebleven. Ook hier zijn de
vensters gemoderniseerd. De geprofileerde uitge:
kraagde korfbogen boven de vensters rusten op
gebeeldhouwde kopjes. Het huis bezit verder drie
fraaie sierankers. Het is eigendom van de gemeente
en restauratie ten volle waard. In dezelfde staat,
zij het dat er iets meer bewaard was gebleven van
de benedengevels, verkeerden voorheen ook de in
1956 gerestaureerde panden In den gulden engel"
uit 1593 en „IN DEN SALAMANDER 1606", beide
eigendom van de gemeente. Zij zijn na de ingreep
woonhuizen geworden, die een goed beeld geven
van woonhuisgevels van een type, dat in de verder
stroomafwaarts aan de Merwede gelegen belang
rijke havenplaats Dordrecht is ontstaan. De be
langrijkste kenmerken van deze trapgevels zijn in
het algemeen de in de bakstenen gevel verwerkte
natuurstenen banden, lijstwerken en dekplaten, en
in het bijzonder als typisch Dordts de ontlastings-
bogen boven vensters en deuren en de metsel-
mozaieken in de hoogvelden. De wijze waarop de
geprofileerde en uitgekraagde ontlastingsbogen zijn
gevormd en worden opgevangen is soms origineel.
Men vindt er gezwenkte, boven de vensters recht
hoekig omgeknikte bogen, segment- en korfbogen.
De steunpunten worden veelal gevormd door ge
beeldhouwde kopjes, maar ook door gekartelde
wandzuiltjes of korte pilasters, rustend op mooie
kraagstenen en voorzien van eenvoudige kapitelen.
Ook de sierankers zijn steeds juwelen van het
smidsambacht.
Hoogstraat nrs. 18 en 20 en de stadspomp
Even verder in de Hoogstraat staat een onlangs
geheel ontpleisterde topgevel zonder enige dekora
tie. Voor het huis staat een stadspomp, een aardig
stuk hardstenen straatmeubilair uit het begin van
de 19de eeuw, die restauratie behoeft. De vlakke
platen die de pomp bekleden, zijn gevat tussen een
wat grof geprofileerd basement en een kroonlijst,
die is getooid met een kegelvormige knop. De
zwengel is opzij aangebracht, de kraan aan de
straatzijde, zodat het water gemakkelijk kan weg
stromen in de goot.
Het winkelpand Hoogstraat no. 20 is ook een tot
