Wmiiï
De Kerkstraat, die door opknap haar oude charme terug kan krijgen
De Waterpoort aan de zijde van de Kerkstraat
mige poortdoorgangen, een op de zuidwesthoek
van het gebouw aan de rivierzijde aanwezige arkel-
toren de pendant is verdwenen en enige
door profielstenen omlijste nissen boven de door
gang. De poort is een sober, in de loop van de
tijd nogal eens opgelapte kolos, die aan de rivier
zijde vrij staat en de hem vroeger flankerende
stadsmuren mist. De waterpoort heeft tengevolge
van de aanleg van de vestingwerken een funktie
gekregen in de tweede linie. Er is namelijk ook een
buitenpoort gebouwd geweest, die thans is ver
dwenen. In het oude muurwerk zijn enige kanons
kogels ingemetseld als herinnering aan woeliger
dagen. De bovenbouw van de poort met zijn hoog
boven de huizen van de stad uitstekende en tussen
zijtopgevels opgenomen zadeldak heeft blijkens de
aanwezige moeten herhaaldelijk wijzigingen onder
gaan, hetgeen onder meer een gevolg is geweest
van de veranderde bestemming van het gebouw.
De huidige kap en de balkenconstructie zijn zeker
van na 1573. De vensters met de brede platte om
lijstingen zijn in de 18de eeuw ingezet. In het
poortgebouw bevindt zich verder een stenen trap
en op de bovenste verdieping achter twee kleine
getraliede vensters het cachot. Aan de stadszijde
is de straat nauwelijks breder dan de poortdoor
gang. De muren van de huizen zijn doorgebouwd
tot tegen de poort, die de straat op een voor de
oude versterkte steden kenmerkende wijze afsluit.
Straatbebouwing en stadspoort vormen een samen
hangend beeld, dat nog slechts in enkele plaatsen
in deze vorm valt te genieten. Ook indien de woon-
gevels veel van hun oorspronkelijke karakter heb
ben verloren, blijft het van het grootste belang, dat
in een straat als deze de oorspronkelijke schaal
behouden blijft en daarmee de hoofdindruk van
het historische stadsbeeld wordt veilig gesteld.
Opknap van dit gehele straatdeel zou poort en
stadsgezicht de oude charme terug kunnen geven.
Het arsenaal
Sedert de overgang van de stad in de handen van
de Republiek en de daaropvolgende versterking
tot vestingplaats in 1584 is Woudrichem onafge
broken een rol als militair steunpunt toebedeeld.
In de stad, die haar vestingwerken nog volledig
heeft bewaard, vindt men als late exponenten van
militaire architectuur de gebouwen van het arse
naal. Het arsenaal diende als bergplaats van voor
raden en materieel. Twee van zulke solide opslag
plaatsen zijn te vinden aan de Kerkstraat no. 41
(aangekocht door Heemschut) en de Vissersdijk
no. 35.
Het arsenaal aan de Kerkstraat is een langwerpig
gebouw, bestaande uit een grote ruimte van
43 x 12 m op de begane grond en een midden-
en zolderverdieping met zware balkenlagen. Het
massale zadeldak met dakvensters is geklemd
tussen twee brede zijtopgevels. In het mid
den van de naar de stad gekeerde lange zijde
bevindt zich een ronde poort, die links en rechts
wordt geflankeerd door drie segmentvormig
overtoogde vensters, welke door middel van luiken
kunnen worden geblindeerd. De rij staafankers
in het volkomen vlakke bakstenen muurwerk geeft
de vloerhoogte van de eerste verdieping aan. Via
rondbogige poorten in het centrum van de zij
gevels, waarboven een door een gepotdekseld af
dakje aan het oog onttrokken hijsbalk schuil gaat,
worden de goederen op de zolder van het magazijn
gebracht. Schuin hieronder bevinden zich aan beide
eindgevels brede ingangen met openslaande deu
ren, waardoor het grootmaterieel naar binnen en
naar buiten kan worden gevoerd. Het bakstenen
gebouw is uiterst sober, hetgeen in overeenstem
ming is met zijn funktie en met de bouwtrant van
het midden van de 19de eeuw. Natuursteen is heel
spaarzaam en dan nog vooral funktioneel toege
past in de vensteromlijstingen en als afdekplaten.
Een steen boven de toegangspoort geeft het bouw
jaar aan: 1851. Een smalle daklijst sluit de gevel af.
Dezelfde stijl vindt men ook terug in het gebouw
aan de Vissersdijk. Het is slechts drie jaar jonger.
Deze kazerne bezit een L-vormige plattegrond. De
