Op heemwacht Heemschut 's
jubileum leidt tot een grote aktie
door Ton Koot
72
Nieuwe visie ontwikkelen
Eén ding stond allen voor ogen, toen
al in het voorjaar 1970 een plenaire
zitting werd gehouden van alle Heem
schut bestuursleden en Commissiebe
stuurders: Heemschut moest ter ge
legenheid van zijn 60-jarig bestaan
een daad stellen, die een duidelijk
beeld geeft van zijn doelstelling in het
huidige tijdsbestek.
Dat moest een daad van nationale
betekenis zijn, een actie waaraan niet
enkel de ruim 7000 leden en 250 in
stellingen een aandeel zouden heb
ben, maar niet minder de tienduizen
den en mogelijk honderdduizenden
Nederlanders, die een ruimer zicht
hebben gekregen op Heemschut's
doel, dit onderschrijven en helpen
verwezenlijken. Men zou die doelstel
ling ook kunnen omschrijven als:
Nederland tot een land maken, waar
het wonen en leven voor zoveel Ne
derlanders als maar mogelijk is, vol
doening schenkt.
De tijd van het waken voor huisje,
boompje, bruggetje, weggetje is voor
bij. De hier en daar nog rondspoken
de image, dat de Bond Heemschut
een groep vergrijsden is, die hun
esthetische hobby's najagen en die
oude huisjes koste wat koste
willen behouden, moet resoluut wor
den gebroken.
hieemschut's acties hebben reeds
lang breder vlucht genomen, maar
ook foute images kunnen taai zijn.
Voorzitter Hoegen sprak duidelijke
taal in zijn rede, uitgesproken op de
Bijzondere Algemene Bestuursverga
dering van 25 februari jl. te Amster
dam, waaruit wij hier enkele saillante
punten aanhalen:
,,Wij zijn geen monumentenjagers,
maar wij willen, uitgaande van de
mens in zijn directe omgeving, het
behoud van de waardevolle omge
ving, waarin die mens moet werken,
leven en op zijn tijd ook luieren."
leven is niet slechts een licha
melijke zaak. Ons welzijn wordt óók
door andere factoren bepaald. In het
veelbesproken leefmilieu speelt de
omgeving van de mens een essen
tiële rol. Naast lucht, water en bodem
is die omgeving onverbrekelijk de
vierde dimensie."
„Dat betekent, dat wij ons niet tot
monumenten of beschermde stads
en dorpsgezichten kunnen bepprken.
Het is duidelijk, dat wij alle krachten
moeten bundelen, om, nu en in de
toekomst, de mens in een harmo
nische, aan de menselijke schaal aan
gepaste omgeving te laten wonen."
„Monumentenzorg en huisvestings-
zorg zullen dan ook hand in hand
moeten gaan. Er zal een nieuwe visie
moeten, worden ontwikkeld en een
daaraan verbonden nieuwe samen
werking tussen de ministeries die de
monumentenzorg en de volkshuisves
ting behartigen."
Wensen van Heemschut
Heemschut's wensen zijn duidelijk te
concretiseren:
Verbetering van de Monumenten
wet 1961, zodanig, dat de onder
houdsplicht een rechtmatige plaats
krijgt in de wetgeving,
Beter op de praktijk afgestemde
overheidsbijdragen, zodat zij, die de
hun toevertrouwde panden wensen te
restaureren, niet 3-8 jaar behoeven
te wachten, totdat de hun toegezegde
subsidie wordt uitbetaald. (Achter
stand nu 200 miljoen met een toe
nemende achterstand van 20 mil
joen per jaar),
Stichten van meer gemeentelijke
diensten voor de monumentenzorg in
monumentenrijke gemeenten (of ge
westen), zoals er reeds enkele met
succes in den lande werkzaam zijn,
Aanstellen van stadsconservato-
ren in bovenvermelde gemeenten of
gewesten, zodat die een verantwoord
milieubeleid kunnen voeren en na
zorg betrachten,
Stimuleren van particuliere initia
tieven in de vorm van het helpen op
richten van Maatschappijen tot Stads
herstel, in navolging van de succes
volle reeds bestaande N.V.'s, zoals
in Amsterdam en Deventer.
Heemschutacties
Met man en macht het ledental van
Heemschut opvoeren, zodat ten spoe
digste de eerste mijlpaal van 10.000
leden wordt bereikt. De afgelopen
maanden lieten reeds duizend nieu
we leden zich inschrijven, velen daar
van door onze eigen leden aange
bracht! Met meer leden kunnen wij
in alle opzichten een grotere vuist
maken,
Een krachtige versterking van ons
H.R.H.-fonds, het Heemschut Restau
ratie Hulpfonds, dat ons in staat stelt
nu direct op te treden en particulie
ren, die net een stootje nodig hebben
o^rn tot restauratie over te gaan, dat
financiële duwtje te geven door le
ningen te verstrekken tegen kost
prijs. Het zijn nog bescheiden lenin
gen, maar er zijn intussen al 16 parti
culieren mee geholpen,
Uitbreiding van onze invloed door
concentratie van alle krachten, ólle
verenigingen, alle instellingen en
maatschappijen tezamen te brengen
in één orgaan, dat met behoud van
ieders onafhankelijkheid in een Con
tactcommissie voor Monumentenbe
scherming naar buiten optreedt. De
eerste besprekingen hadden reeds
plaats. Statuten zijn in bewerking.
Alle met Heemschut samenwerkende
instellingen worden hierover inge
licht.
Heemschut's Jubileumactie
Maar dit alles is nog niet DE JUBI
LEUMACTIE VAN HEEMSCHUT. Een
actie op nationaal niveau. Daar ging
ampel beraad aan vooraf. Overwo
gen werd o.m. het behoud en herstel
van vestingwerken, molens, stads-
pompen, duiventorens, verplaatsing en
herbouw van Vlissingen's oude stad
huis en verplaatsing van De Steen-
rotse in Middelburg, van het Poort
wachtershuisje in Groningen e.d., alle
voorstellen, die als te incidenteel en
van te locale aard verworpen werden.
De gedachten gingen uit naar een
gróter geheel, waar de mens in zijn
milieu een grotere rol zou spelen en
namen vielen van gehele dorpen, ge
meenten, zoals: Thorn, Den Briel,
Hasselt, Zweeloo, Wijk bij Duurstede,
Weerselo, Piaam, Heusden, De Rijp,
Willemsstad e.a. Wetend hoezeer alle
vermelde en meer nog ge
meenten onze hulp goed zouden kun
nen gebruiken, beseffend dat óók zij
die hulp verdienen, waren de redenen
om té" zoeken naar een centraal ge
legen gemeente, met vele monumen.r
ten, te veel om uit eigen middelen
te restaureren, maar ook met een
toekomst, die de restauraties zou
rechtvaardigen en nieuwe perspec
tieven opènen. Een gemeente dus,
met zoveel mogelijk aspecten, die
een nationaal beroep zouden recht
vaardigen. Zo viel de keuze op het
centraal in Nederland gelegen, van-
