gen. Te elfder ure werd alsnog, onder
sterke aandrang van Heemschut, een
nader onderzoek naar de mogelijkheid
tot behoud ingesteld. Voor het ver
loop van de actie verwijzen wij naar
een elders in dit nummer opgenomen
artikel van Corneille Janssen.
Tilburg, de Tongerlose Hoef
Ook de Tongerlose Hoef, een aan de
rand van Tilburg gelegen monumen
tale oude boerderij, leek zo'n verloren
zaak. Hier werd door onze toenmalige
voorzitter, mr. Arn. J. d'Ailly, gewezen
op de betekenis van behoud en de
toekomstige mogelijkheden. Hij gaf
mede de stoot tot stevige plaatselijke
actie. De Hoef is thans een sfeerrijke
oase in de hedendaagse bouw en
wordt intensief gebruikt o.a. als
sociaal cultureel centrum.
Franeker, Hotel „De Valk"
Hoezeer elke behandelde zaak zijn
eigen aspect heeft mag ook blijken uit
het voorbeeld van hotel „De Valk" in
Franeker. Ook hier een geval waarbij
Heemschut en vele gealarmeerde in
stellingen en particulieren in 't ge
weer werden geroepen voor een bij
zonder moeilijk en precair geval. Een
monument, ten onrechte niet voor
komende op de lijst van beschermde
monumenten, werd bedreigd door
sloop en nieuwbouw. De ontdekking
van de aanwezigheid van een zo be
langrijke kern in dit oudste huis van
Franeker als de oude stins, gaf een
schok in Franeker, Friesland en niet
minder- bij Heemschut. Het is ver
heugend dat de eigenaar, die op dit
gebied geen gelukkige ervaring had
gehad, toch heeft besloten niet tot
sloping over te gaan maar de oude
stins te recontrueren.
Weesp, Brugwachtershuisje
Een niet direct monumentaal geval
was het voormalige brugwachters
huisje bij de Lange Vechtbrug te
Weesp. Toch zou sloping (en daar
heeft het echt naar uitgezien) een ver
arming van het riviergezicht ter plaatse
hebben betekend. Heemschut diende
de gemeente van advies en het pleit
werd uiteindelijk gewonnen. En nu
enfin, dat moet uzelf maar eens gaan
zien. Niets bijzonders maar uiterst
waardevol in 't geheel.
Alkmaar, Kooltuin
Het verkeer dat geen bepaald doel in
de binnenstad heeft moet zoveel
mogelijk om de binnenstad heen ge
leid worden. Dit was een der richt
lijnen van het basisplan van de ge
meente Alkmaar. Door in strijd hier
mee toch een verkeersweg door de
stadskern van kanaalkade naar Luttik
Oudorp en verder naar de Laat te
projecteren, zou ook de Kooltuin, een
grachtje met een bijzondere intimiteit,
waarin de historische sfeer van de
Alkmaarse binnenstad opmerkelijk
gaaf is bewaard, gedempt moeten
worden.
De gevoelige omgeving van de Kaas
markt, terkpleister van de toeristen,
zou door een dergelijke doorbraak
ernstig worden aangetast. Evenzeer
als Heemschut zich verzette tegen de
gedeeltelijke demping van het Luttik
Oudorp (in de zomer van 1968 ont
vingen wij het heugelijke bericht dat
de Raad zijn oorspronkelijke besluit
tot demping had ingetrokken), werd
ook de voorgenomen demping van de
Kooltuin reden de Minister te vragen
het stadsbeeld hier te beschermen en
door het weigeren van sloopvergun
ningen te voorkomen dat de Alkmaar-
se binnenstad ter plaatse onherstel
baar zou worden geschaad.
's-Graveland, Boekesteyn
Ook hier werd een langdurige strijd
tegen wijziging van het landgoed en
omgeving met succes bekroond. De
buitenplaatsen moeten juist in deze
streek haar karakter behouden en dit
zou door op te richten gebouwen of
aanbouwen verstoord worden. Om
deze reden werd in hoger beroep
goedkeuring aan plannen tot ver
bouwing en uitbreiding van deze fraaie
buitenplaats onthouden.
Heerenveen een demping die niet
doorging
In 1958 verzette Heemschut zich met
alle kracht tegen de voorgenomen
demping van de Kolk. Tien jaar later
werd er feest gevierd omdat de Kolk
gerestaureerd is en het water zijn
onvervangbare plaats in het stads
beeld weer vervult.
Eindhoven, Genneper molen
De Genneper molen bij Eindhoven was
in 1959 schijnbaar een verloren zaak.
Voor het behoud en restauratie van
een totaal vervallen en onrendabele
watermolen aan de rand van de
groeiende industriestad werd door
Heemschut en Kempenland gepleit en
uiteindelijk stemde een grote raads-
meerderheid voor herstel.
In 1965 werd de molen weer in gebruik
gesteld en is een waardevol historisch
plekje weer tot leven gekomen.
Zaanstreek, de Kalverpolder
Hoezeer een ogenschijnlijk geredde
zaak toch steeds opnieuw wordt be
dreigd en derhalve de volledige aan
dacht blijft vragen, kan niet beter wor
den geïllustreerd dan met het verhaal
van de Kalverpolder. De strijd te
zamen gevoerd met bevriende organi
saties om het behoud van de Kalver
polder, waarin de bekende Zaanse
Schans is gelegen, is met enkele suc
cessen bekroond maar elk nieuw plan
brengt een nieuwe bedreiging mede.
Een onbebouwde Kalverpolder blijft
ons streven.
Singels en stadswallen
De historische schoonheid van singels
en vroegere stadswallen wordt in vele
grote en kleinere steden bedreigd
door het toenemende verkeer. Geluk
kig wordt steeds meer ingezien dat al
deze oplossingen slechts tijdelijke
soelaas geven en dat wat voor deze
tijdelijke oplossingen wordt vernietigd
van onvervangbare waarde is. In
Leeuwarden, Bergen op Zoom, Zwolle,
Utrecht, om slechts enkele plaatsen
te noemen, kwam de Bond in actie, in
sommige gevallen met een verheu
gend resultaat.
Enkhuizen, Westerstraat 201
Daarop attent gemaakt door een van
zijn scherp spiedende leden kreeg
Heemschut onder de aandacht, dat het
voorname uit 1820 daterende, vijf
traveeën brede herenhuis, Wester
straat 201 verkommerde en voor sloop
in aanmerking kwam. Gezien deze toe
stand en het ontbreken van een ge
gadigde die een bestemming aan het
pand zou kunnen geven met behoud
van zijn stijlvolle vorm, werd van Rijks
wege de sloopvergunning verstrekt,
nadat deze in eerste instantie ge
weigerd was.
In ons augustus-nummer van Heem
schut vroegen wij de extra aandacht
van Enkhuizen voor dit voor Enk
huizen zo waardevolle gebouw. De
noodkreet werd overgenomen door de
Enkhuizer Courant en vond weerklank
in Enkhuizen.
Met voldoening kunnen wij nu vast
stellen, dat de Algemene Bank Neder
land het pand heeft gekocht en het
zal laten restaureren. Gelukkig wil de
bankdirectie verder gaan dan het sim
pele behoud van de gevel. Wij ver
trouwen dat met dit gegeven de archi
tect er in slagen zal, de gevel ook
waardige achtergrond te geven.
Woudrichem, herindeling Land van
Heusden en Altena
De dreigende inkapseling van de ge
meente Woudrichem (gebastioneerde
omwalling, 36 beschermde monumen
ten) in een groter geheel waarbij
minder belangstelling voor behoud en
restauratie van de monumenten in dit
zo karaktervolle stadje niet ondenk
baar was, heeft het bestuur van de
Bond Heemschut aan gemeente, pro
vincie en regering doen voorstellen
tot een zodanige herindeling te komen,
dat dit betere waarborgen zou bieden
voor het door ons gehuldigde stand
punt.
Gemeente en Provincie sloten zich na
breed beraad hierbij aan. Te verwach
ten is, dat de Minister van Binnen
landse Zaken dit eveneens zal doen.
M. van Everdingen
