Op Heemwacht
TON KOOT
Heemschut-j ubileum
Zestig jaar geleden zaten zij in drukke vergaderingen
bijeen, de vertegenwoordigers van de verenigingen die
op het gebied van de schoonheid van het land werkzaam
waren. Twee jaar hadden zij nodig om de Bond Heem
schut van de grond te krijgen, want zij deden hun werk
grondig. Op 2 februari 1911 was het dan zo ver, dat de
Bond Heemschut geconstitueerd werd en in de open
baarheid kwam.
Dit feit wil het bestuur van de Bond Heemschut fees
telijk gedenken. Het bestuur wil dit doen door een daad
voor te bereiden, waarmee de schoonheid van het land
gediend is. Daartoe is niet alleen de hulp nodig van de
meer dan 250 bij de Bond als lid aangesloten vereni
gingen en instellingen en van zijn 6000 individuele leden,
maar ook van allen, die belang stellen in het waken voor
de schoonheid van Nederland en die daar iets voor over
hebben. Dat zijn er zeer velen. Er zou dus op dat gebied
iets groots verricht kunnen worden. Daar wordt op een
verbreed vlak aan gewerkt, maar het potje dat op het
vuur staat is nog niet zo gaar, dat de dis kan worden
opgediend. Ook hier wordt grondig voorbereid.
Wij mogen verwachten, dat het volgende nummer van
ons orgaan „Heemschut" uitgewerkte gegevens zal be
vatten. Maar dat verschijnt met Sinterklaas en dan staan
uw gedachten en dan is uw beurs gericht op
luchtiger zaken. Daarom nu al een aankondiging.
Onze leden en allen die met onze doelstelling sympa
thiseren kunnen ons bij dit plan geweldig helpen door:
1. Een financiële bijdrage te storten op postrekening
12.43.26, dan wel op onze rekening bij de bankiers Mees
en Hope te Amsterdam ten name van de Bond Heem
schut onder vermelding: Jubileumfonds. Allen die meer
dan 25.storten zullen een niet in de handel zijnde,
zinvolle verrassing toegezonden krijgen omstreeks onze
feestdatum.
2. Enige nieuwe leden aan te brengen, dan wel ons een
lijstje toe te zenden met de namen van hen, die volgens
u geschikt zijn om een uitnodiging om tot de Bond toe
te treden toegezonden te krijgen. Het een sluit het ander
niet uit.
U zit nu deze regels te lezen en het is menselijk en zo
begrijpelijk, dat u, na lezing, het blad terzijde legt, zelfs
als u een goed voornemen hebt, en het dan te vergeten.
Daar is een voortreffelijk middel tegen: pakt uw cheque
boek en DOET HET NU. Zendt uw bijdrage aan
Heemschut, stelt samen met uw gezinsleden een lijstje
op van hen, die eigenlijk al lang lid hadden moeten
zijn, omdat zij in onze geest denken, en stuurt ons dat
toe en gaat u dan in de volgende maanden, telkens als
u op bezoek gaat of geestverwanten spreekt, aan het
werk om ook deze zelf lid te maken. Steekt daartoe het
tijdschrift losjes in uw zak en maakt dat onderwerp
van uw gesprek. Dat werkt héél goed, zoals u kunt
concluderen uit onze steeds verantwoorde ledenlijsten
in dit orgaan. Hebt u al eerder één of meer leden aan
gebracht, dan kent u het klappen van de zweep en weet
u, hoe veel gemakkelijker het gaat dan u dacht en hoe
dankbaar dit werk is.
U hebt nu zoals mijn voorganger als sekretaris van
de Bond Heemschut, architekt A. A. Kok, zou zeggen
een boodschap meegekregen een heel stimulerende
boodschap zelfs:
1. voldoen aan ons verzoek om een bijdrage te storten
in het jubileumfonds, waardoor wij iets bijzonders
kunnen doen in het belang van de schoonheid van
Nederland;
2. al uw beminlijkheid en een deel van uw energie ten
dienste stellen van de uitbreiding van onze leden
kring, ter vergroting van Heemschut's mogelijk
heden.
Heemschut's doelstelling
De hiervoor vermelde initiatiefnemers hadden zich voor
ogen gesteld, dat Heemschut zou optreden als spreek
buis, zich zou richten tot overheden en partikulieren
telkens als de schoonheid van het land in gevaar zou
worden geacht, of als deze bevorderd zou kunnen wor
den. De Bond heeft dat gedaan in gesprekken, in het
geven van adviezen, in het adresseren. Niet zonder reden
werd de Bond Heemschut in zaken, die de schoonheid
van het land raakten, wel het geweten van de burgerij
genoemd.
Heemschut restaureert niet zelf. Wel heeft hij door pro
pageren en bemiddelen de weg helpen plaveien voor het
restaureren, heeft hij door ontelbare publikaties bijge
dragen tot een beter begrip voor het behoud van be
staande schoonheid en tot vermeerdering van de schoon
heid van stad, dorp en landschap. Hij heeft dat kunnen
doen, dank zij de steun van zijn elf provinciale com
missies, van zijn Commissie De Weg in het Landschap,
door zijn Commissie Cultuurleven 1815-1940, en dank
zij de vele zusterverenigingen, bezield door dezelfde
ideële gedachten.
Wel heeft de Bond Heemschut er doelbewust naar ge
streefd gewestelijke en plaatselijke verenigingen van de
grond te helpen komen, die zich de restauratie ter plaat
se ten doel stelden. Vele initiatieven zijn uit de kring van
de Heemschutters gekomen met zegenrijke gevolgen.
Anderen, die niet aanwijsbaar uit de Heemschutkring
schijnen te zijn voortgekomen, hebben veelal hun goede
start en succesvolle ontplooiing mede te danken aan het
meer dan een halve eeuw lange voorbereidende werk,
de propaganda, die de openbare mening rijp maakte
voor de heemschutgedachte.
101
