KING VAN STAD EN LANDSCHAP
haar schoonheid, haar karakter ontleent is op zeer
vele punten door hoge, zware electrische monster
gevaarten en leidingen ontzettend geteisterd. De
grandioze ruimtewerking van weiden, bouwlanden,
meren op een diep triest stemmende wijze bedorven.
Even erg zoiets als een kras of een schendende zwarte
verfstreep over de Staalmeesters (om maar niet altijd
de Nachtwacht te noemen) van Rembrandt. Erger,
dacht ik, maar het wordt zonder blikken of blozen
gedaan en we zitten er voor decennia, wie weet voor
eeuwen aan vast!
Een allerontstellendst voorbeeld hiervan nu weer
hier tussen Gooi en Sticht en Amsterdam.
Een treinreis, laten we zeggen van Amersfoort naar
Amsterdam bood tot dusverre een prachtig, vrijwel
ongeschonden beeld van de gevarieerde schoonheid
van stad en landschap van ons vaderland. Waar ter
wereld in het algemeen, waar in ons land als hier
zulk een kostelijke variatie?
De onafzienbaarheid van de Eempolders (moge er
veel van blijven nu Huizen er gaat bouwen). De, ja
welhaast onmetelijkheid van Baarnse en Vuurse bos
sen. Een glimp van moderne architectuur, de We
reldomroep en de nieuwe televisiegebouwen te Hil
versum, boven de eentonige schablone van zoveel
hedendaags bouwen uit. En, (wat schaars en beperkt
van hieruit, maar toch) een aspect van de heiden
van het Gooireservaat. Dan het wonder midden in
West-Nederland van het Naardermeer. En tenslotte
de tot dusverre mateloze polderruimte rond Weesp
en Muiden, voor Amsterdam nadert. Hier moet de
dichter even spreken, hier geef ik Max Dender-
monde nu eerst het woord.
HOLLAND
Benoorden de rivieren en bezuiden
zwierf ik veel tussen Wielingen en Wad,
maar Holland blijft voor mij het landschap, dat
zich open uitstrekt tussen Weesp en Muiden.
Een najaarszondagochtend. Ver de Stad.
De klokken onophoudelijk aan het luiden.
Zeer wilde luchten boven kleine luyden.
Het slot van Hooft. De zeedijk. Ver de Stad.
Weg dit alles, d.w.z. de wezenlijke, tot dusver on
aangetaste charme ervan, de verrukking, de beko
ring, de hartverheffende geestverruimende werking
ervan. Door hoge, vrij dicht op elkaar staande plom
pe palengevaarten, hideuze monstergewrochten die
alle grootse, ik durf gerust zeggen goddelijke ruimte
werking hopeloos verpesten. Ik zoek naar woorden,
de ergste, de vreselijkste, de godvergetenste woorden.
Er zijn helaas geen woorden voor. Ondanks protes
ten van Weesp, van Heemschut, van Natuurmonu
menten e.a. is dit voor generaties onherstelbare
euvel, alleen naar het vanwege de kosten, voor
ondergrondse leidingen stukken duurder, is dit ge
schied. De moderne techniek kan alles, geld stroomt
voor alles in overvloed, maar nuchtere zakelijkheid,
koel en koelbloedig rationalisme en hier misplaatste
zuinigheid leidde tot dit alles en het was blijkbaar
niet te stuiten, dit monstrueus geweld.
De verblikking is een even groot euvel. Daar wil ik
na het uitvoerige hierboven dan maar kort over zijn.
Och, je hoeft maar op een Leidsestraatbrug de Am
sterdamse grachten af te kijken. Je hoeft maar (paar
voorbeelden) de (gelukkig gespaarde) Kamper Burg
wal of de Utrechtse Nieuwe Gracht te zien. Je hoeft
maar langs de eeuwenlang zo poëtische Delf tse grach
ten te dolen (dolen? springen en scharrelen voor je
leven!), je hoeft maar een der mooiste pleinen ter
wereld, de Delftse markt, te betreden. Het is één
verblikking al verblikking. Van Binnenhof tot
Goudse kade, van Harlingse havens tot Maastrichts
Vrijthof, alom, alles tot een groot en verschrikkelijk
parkeerterrein verworden. Ook hier is dacht ik al
leen een oplossing a la Venetië mogelijk aux grands
maux les grands remèdes. Weelde en zuinigheid
samen, welvaart met schrielheid gecombineerd, die
ons prachtige land stedelijk en landschappelijk ver
bijsterend schenden en ruïneren. Haarlem en Den
Haag gaven een voorbeeld met Markt en Noord
einde e.a. voor althans (zeer) partiële oplossing: af
sluiting van de binnenstad voor het verkeer.
A. L. BROER
Ledenvergadering en Heemschutdag
De Algemene Ledenvergadering zal plaats vin
den op zaterdag 6 juni te Amsterdam om 14 uur
in de zalen V en VI van het RAI-congrescen-
trum.
De Heemschutdag is vastgesteld op zaterdag
5 september. Deze zal in Friesland worden ge
houden.
Ik heb altijd verlangd naar zuidelijker zon,
voel mij uitheems bij zoveel regenbuien,
uitheems, zoals de bruggen van beton,
die over zee uitzien bij Weesp en Muiden,
maar die, aanvallend op de horizon,
geplant staan tussen Hollands eigen kruiden.
35
