king van het vroegere kasteel, dat front naar het
westen maakte.
De stichter van het huis heeft er tot aan zijn dood
gewoond. Nadien is het herhaaldelijk van eigenaar
gewisseld. Verschillende bekende Eindhovenaren
hebben er gewoond, zodat Ravensdonck steeds nauw
bij het leven van deze stad betrokken is gebleven.
Er hing een rustieke, romantische sfeer rondom het
gebouw en dat is nog vele jaren lang zo gebleven.
De vermelding van een eendenkooi in de gracht be
wijst hoe „landelijk" het toen daar nog geweest moet
zijn.
Enige tijd nadat het nieuwe Ravensdonck gereed
was gekomen werd er links van het huis, haaks
op de voorgevellijn een vrijstaand bijgebouw met
koetshuis en stal aan toegevoegd. In latere jaren
kreeg ook de bij het gebouw horende tuin nog enige
uitbreiding doordat er een bepaalde oppervlakte uit
aangrenzend terrein aan werd toegevoegd. De totale
oppervlakte van het perceel werd toen 2800 m2. Een
van de laatste particuliere eigenaren was Leo Schel
lens, een bekende trijpfabrikant. Deze liet het huis
in 1918 zowel in- als uitwendig helemaal opknappen,
en bovendien liet hij een dwarsverbinding met
poortvormige onderdoorgang tussen huis en stalling
bouwen.
Nadat Eindhoven in september 1944 bevrijd was
bood het gebouw tijdelijk onderdak aan het hoofd
kwartier van de Prinses Irene-brigacle. Daarmee her
haalde zich op Ravensdonck als het ware de krijgs
geschiedenis uit het verleden, wat nog extra werd
onderstreept doordat ook veldmaarschalk Mont-
gommery en prins Bernhard er toen hebben gebi
vakkeerd.
Huis Ravensdonck ivordt bedreigd
Enkele jaren geleden is Ravensdonck door de ge
meente voor een som van vermoedelijk zo om en na
bij een miljoen gulden opgekocht. Dit met de be
doeling het gebouw met de grond gelijk te maken.
Want het staat in de weg voor de realisering van een
inmiddels gereedgekomen plan dat om het in
ambtelijke termen te zeggen de „multifunctio
nele" vernieuwing en uitbreiding van het stadscen
trum beoogt. Mogelijkheden om Ravensdonck te be
houden heeft men zelfs niet in overweging genomen.
Ook het feit dat het gebouw op de voorlopige mo
numentenlijst staat heeft blijkbaar geen enkel gewicht
in de schaal gelegd. Dit is temeer kwetsend, nu ach
teraf blijkt dat het „multifunctionele" centrumplan
in menig opzicht uiterst aanvechtbaar is. De gemeen
telijke overheid heeft eerst aan de minister gevraagd
Huis Ravensdonck van de monumentenlijst te
schrappen. Toen dat verzoek niet werd ingewilligd
heeft zij onlangs cle nodige stappen ondernomen om
zich rechtstreeks op de Kroon te beroepen. Maar
vooruitlopend op cle uitspraak van de Kroon heeft
men kortgeleden met het slopen alvast maar een be
gin gemaakt. Met name het koetshuis is al helemaal
afgebroken. Zo geeft de overheid zelf ons dan wel
een zeer lamentabel voorbeeld met betrekking tot
het respecteren van de wet! En zo wordt dan het
bijna laatste restje zichtbare historie wat Eindhoven
rijk is, aan een doelbewuste vernietiging prijs ge
geven. Terwijl toch datzelfde Ravensdonck, omge
ven als het is door prachtig hoog opgaand geboom
te, juist zo magnifiek behulpzaam zou kunnen zijn
bij de opbouw van een stadscentrum met een ge
heel eigen, specifiek gezicht.
Het is niet de eerste keer dat er in deze stad een
weinig gelukkig beleid wordt gevolgd. In haar on
stuimige lust tot bouwen en groot worden heeft zij
al heel wat keren goede stedebouwkundige moge
lijkheden over het hoofd gezien of veronachtzaamd.
Het bestek van dit artikel laat niet toe ze allemaal
op te noemen. Enkele ervan mogen echter niet on
vermeld blijven, waarbij wij overigens willen aan
tekenen dat wij evenmin blind zijn voor de vele
goede zaken, die in Eindhoven toch ook hun beslag
krijgen.
Eindhoven bezat een markant gebouw in het Van
Abbe-museum, van architect Kropholler. Het moest
destijds met beperkte financiële middelen, midden
in de crisistijd, worden gebouwd, en het kon der
halve niet zo bijster groot worden. Maar desondanks
werd het een zeer karakteristiek en monumentaal
gebouw. Ruimtelijk gesitueerd bezat het werkelijk
allure. Het staat er nog, een beetje zielig nu, omdat
het kapot wordt gedrukt door het volumineuze en
torenhoge nieuwe stadhuis, dat er op een veel te kor
te afstand is bij gebouwd.
Eindhoven bezat aan de Rechtestraat een uniek oud
stadhuis uit het midden van de vorige eeuw, voor
het behoud waarvan wij destijds nog een pleidooi
hebben gehouden (Heemschut, mei 1963, blz. 62).
Tevergeefs. Al was afbraak wegens een inmiddels
doorgevoerde wijziging van het stadsplan overbodig
geworden, toch werd er met spoed de slopershamer
op los gelaten. Men is nu bezig het ontstane gat met
eigentijdse winkelbouw op te vullen.
Kennelijk wordt er in Eindhoven een politiek ge
voerd die alles wat uit het verleden stamt tot on-
33
Het stadje Eindhoven met ommuring en kasteel naar een oude
gravure