Én stedelijke geheel, waarvan de veelzijdige waarden door de rechtzinnigen van de diverse confessies beleden worden. Tegen die achtergrond kunnen dubieuze grensgevallen een contour krijgen, die zoal geen eenstemmigheid dan toch een verant woord oordeel mogelijk maakt. Om een sprekend voorbeeld te noemen, de herbouw van een rij huis jes aan het Kattenburgerplein als vleugel van een groot nieuw studentenhuis heeft onder de archi tecten scherpe reacties uitgelokt, maar heeft zin als omlijsting van 's Lands Zeemagazijn en als over gang tussen de schaal van de oudé stad en die van de geheel nieuwe bebouwing die op Kattenburg zal komen. Bedenkelijk achten wij daarentegen de luchthartig heid waarmee in de metro-debatten de afbraak van monumenten werd vergoeilijkt met de toezegging van latere herbouw. Afgezien van de slechte her innering aan vroegere toezeggingen in die geest die nooit werden gehonoreerd, spreekt hieruit een gebrek aan begrip voor de authenticiteit die dan verloren gaat. Wanneer panden door bouwvallig heid gesloopt moesten worden dan is herbouw ter plaatse een winst voor het stadsbeeld, maar toch altijd een achteruitgang ten opzichte van de situa tie vóór de bouwvalligheid. Wel staat tegenover het verlies aan materiële authenticiteit een grotere vrijheid ten opzichte van de moderne gebruikseisen. Ook hier gaat het om nuances en gradaties. Een monument van museum kwaliteit verdient een daarmee overeenkomende en dus dure behandeling. Dezelfde methode te willen toepassen op eenvoudige huizen die groten deels vernieuwd moeten worden kan tot zonder linge overdrijvingen voeren. Dan leidt de histo rische rechtzinnigheid tot frustratie van de econo mische argumenten en van de moderne ruimtelijke mogelijkheden. In necessariis unitas, in dubiis libertas, waar nodig eenheid, bij twijfel vrijheid: de oude kerkelijke zinspreuk is ten volle van toepassing op het bou wen, herbouwen en herstellen in de oude stad. De eenheid moet liggen in de totaliteit, de eindeloze variaties ontstaan in al die conflictsituaties tussen historisch inzicht, architectonische creativiteit en economische noodzaak. Daarbij hebben de rechtzinnigen een onvervang bare functie om te waken tegen het vroegtijdige karakterloze compromis, maar het laatste woord zal gesproken moeten worden vanuit het begrip voor de stad in haar rijk geschakeerde eenheid. G.B. gjOB PJD1 fcJ-HMI Ut:_ r'W 141 ,JDe Dolphyn"Singel 140—142 te Amster damgebouwd in 1605 door Hendrick de Keyser voor Johan de Bruyn van Buyten- luech, later bewoond door Hendrick Lau- renz. Spiegel en Frans Banningh Cocq, onlangs gerestaureerd. Oorspronkelijk had het huis kruiskozijnen, met kleine, groen achtige, in lood gevatte ruitjes in de bovenste helft en luiken voor de onderste helft van de ramen. Jarenlang is er over gediscussieerd of in dergelijke gevallen de authentieke maar onpraktische raam- vorm hersteld moest of mocht worden. Tegenwoordig geldt als regel dat men, ook terwille van de eenheid van de gevehnand, een ISde eeuwse roedenverdeling toepast, al is de gevel zelf, zoals hier, anderhalve eeuw ouder, (foto M. Brinkgreve) SQ«Cj Tf

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1968 | | pagina 17