COMMISSIE CULTUURLEVEN 1815-1940
Nieuwe Schoonheid.
De Bond Heemschut „stelt zich ten doel te waken
voor de schoonheid van Nederland". Aldus onze
Statuten. Het zou een misvatting zijn te denken, dat
hier alleen sprake is van schoonheid uit het verle
den.
Wie kennis neemt van de volledige formulering van
de doelstelling van onze Bond, zal daarin ook een
passage aantreffen, die slaat op het „scheppen van
nieuwe schoonheid". Dit is begrijpelijk. Het leven
neemt in ieder tijdvak nieuwe vormen aan. Wie
schoonheidseisen stelt, moet er dus vooral voor zor
gen, dat hetgeen nieuw wordt gemaakt aan bepaal
de eisen van kwaliteit en schoonheid voldoet. Wan
neer Heemschut over meer tijd, middelen en aan
hangers zou beschikken, zou, veel meer nog dan nu
gebeurt, aandacht kunnen worden besteed aan de
wijze, waarop het leefklimaat en de vormen van on
ze dagelijkse omgeving worden beïnvloed door goe
de en minder goede hedendaagse architectuur.
Wat een belangrijk punt is overigens tegenwoordig
van de vormgeving die in maat en oppervlak veel
verder reikt dan de architectuur van een enkel ge
bouw: de plannen van stadsuitbreiding, de stede-
bouwkundige ontwerpen, de tracering van verkeers
wegen, de plaats en de vormgeving van industrie
terreinen, de ontsluiting van landschappen voor re
creatie en tweede bewoning, en dergelijke. Ieder, die
het Orgaan van de Bond regelmatig onder ogen
krijgt, weet dat al is het niet genoeg wij juist
74
ook op het gebied van de planning waakzaam zijn
én zo nodig onze stem doen horen. Men kan zelfs
zeggen, dat hier een van de hoofdpunten ligt van
de belangstelling en de activiteit van de Bond, naast
die ten bate van het oude gebouw en het historische
landschap.
Belangstelling voor de 19de eeuw is ontwaakt.
Nu zijn bovendien „oud" en „historisch" rekbare
begrippen.
Toen in het begin van onze eeuw, zowel bij de rege
ring als bij particulieren en verenigingen, de belang
stelling voor de monumenten van geschiedenis en
schoonheid vruchten begon af te werpen, gold het
voornamelijk de periode tot 1800; met dan nog
weer als zwaartepunt de Gouden Eeuw. In feite is
dit tot na de eerste wereldoorlog zo gebleven, ook
al is de interesse van lieverlee wat in de richting van
de „Franse tijd" opgeschoven. Eerst de laatste jaren
manifesteert zich alom een grote belangstelling voor
de 19de eeuw. Zij heeft thans geleid tot een nieuw ini
tiatief van Heemschut.
Op aandrang van een van de leden is het bestuur
van de Bond ertoe overgegaan een commissie in het
leven te roepen, die zich zal bezighouden met het
bevorderen van de kennis van en de belangstelling
voor de cultuuruitingen van het tijdvak 1815 - 1940,
in het bijzonder voor zover deze liggen in het vlak
Het v.m. hoofdgebouw van de Nederlandse Bank aan het Rokin,.gebouwd 1865-1869is met zijn hardstenendoor een fronton
bekroonde gevel, een van de beste voorbeelden van de representatieve stijl uit die jaren
(foto Monumentenzorg)
