5
l=v:
wt
JAN VAN RIEBEECK EN
CULEMBORG
l JP®8
De Fonteyn
Culemborg dat nooit heeft kunnen gewennen
aan de benaming Kuilenburg, zoals de Lijst der
Aardrijkskundige Namen dit sedert 1936 aangeeft
kreeg in 1318 stadsrechten, toen het waarschijn
lijk al 200 jaar bestond, misschien zelfs 300 jaar.
Het was een Heerlijkheid, die in 1555 door Karei V
tot Graafschap werd verheven met Floris van Pal-
landt als eerste graaf.
Uit de 16de eeuw dateren o.m. het stadhuis, het St.
Elisabeths-gasthuis, het St. Elisabeths weeshuis en
verschillende woonhuizen.
Onder de oudste woonhuizen, treft men op de hoek
van de Achterstraat en Binnenmolenstraat aan een
tweetal panden, die in zwaar verkommerde staat
verkeren en thans aangeduid worden als het Van
Riebeeck-huis. Zij zijn van het Zuidhollandse type,
trapgevels met uitgekraagde ontlastingsbogen, waar
in de boogtrommels metselmozaïek hebben.
Het hoekhuis heette in de 17de eeuw De Fonteyn.
Naar de gegevens, opgespoord door mr. P. J. W.
Beitjes, is het huis sinds ongeveer 1550 tot 1740 in
het bezit geweest van het geslacht, waaruit Jan van
Riebeeck van moeders zijde spruit, dat zich sedert
het midden van de 17de eeuw Van Gaasbeeck noem
de. Het huis behoorde in de eerste helft van de 17de
eeuw aan de grootvader van Jan van Riebeeck, dat
was Govert Anthoniszoon, die leefde van 1577-1653.
Jan van Riebeeck
Jan van Riebeeck werd in Culemborg geboren als
zoon van Govert Anthoniszoon's oudste dochter
Lysbeth en de chirurgijn Anthony van Riebeeck,
op 21 april 1619. Deze geboortedatum is gebaseerd
op de aantekening van Jan van Riebeeck zelf, date
rend uit 1649, waarbij hij meedeelt op Palmzondag
28 maart getrouwd te zijn en 21 april aanstaande 30
jaar te worden. Hij moet dan in 1619 geboren zijn.
Blijkbaar onder de indruk van deze officiële aante
kening, noemt hij zich hier: „ik, Johan Anthonisz.
van Riebeeck", een door hem zelden gebruikte
naam, zoals hierna zal blijken.
Opmerkelijk is, dat zijn grafsteen, die oorspronkelijk
in Batavia lag, vermeldde: „Hier onder ligt Begra
ven den E. Hr Johan van Riebeeck Eerste Stichter
der Colonie aan Cabo de Boa Esperance en ovd
President van Malacca Iongst Secretaris van de Hoo-
ge Regeringe van India Obïit 18en lanuary A°
1677 Ovd 58 Jaaren". Terugrekenen laat zien, dat
dit niet juist kan zijn, vermoedelijk is bedoeld: in
zijn 58ste jaar, want hij moet toen nog 57 zijn ge
weest.
De grafzerk is bij een kerkafbraak in Batavia opge
ruimd en in een Chinese stalhouderij terecht geko
men. Brokstukken belandden in het museum te Ba
tavia. Zij zijn later aan Zuid-Afrika geschonken.
46
Restauratieplan voor het Jan van Riebeeckhuis in Culemborg, door architect C. W. Royaards.
