i
DE BINNENSTAD
VAN
DEVENTER
Deventer is een der vroegste koopliedennederzettin
gen van de Nederlanden. Op deze eerbiedwaardige
ouderdom is de stad dan ook bijzonder trots. Haar
plattegrond laat zien, hoe vanuit een kleine kern bij
de Lange Bisschopstraat het stadje Deventer zich
allengs uitbreidde, eerst in zuidelijke richting (tot
achter de Brink)vervolgens vooral in noordelijke
en in mindere mate (over de Brink) nog verder in
zuidelijke richting. Aldus verkreeg Deventer zijn
definitieve laat-middeleeuwse gestalte, die een on
regelmatig beloop vertoont van vele straten en
straatjes, voor een groot deel uitmondend enerzijds
op de Brink, anderzijds op de pleintjes rondom de
Grote Kerk.
De globale plattegrond van Deventer toont ons ge
lukkig nog altijd het vernuftige stramien van
pleinen, straten en stegen. Nog veel boeiender
wordt het schouwspel, wanneer wij een dergelijke
stad hetzij in vogelvlucht zien, hetzij, wat wel ge
makkelijker is, op een plattegrond met de kadastrale
perceelsindeling. Heel opmerkelijk hieraan is het
karakter van ver doorgevoerd individualisme, van
de elkaar wel rakende maar toch elk op zich minia-
tuur-eenheidjes vormende percelen en perceeltjes.
Nauwelijks twee percelen zijn naar omvang en con
touren aan elkaar gelijk. Voor de historicus-vakman
die zich aangetrokken voelt tot de zg. „Stadtkern-
forschung", kunnen deze vaak grillig aaneengeregen
36
kavelingen aan weerskanten van straten, pleinen en
stegen objecten gaan vormen voor langdurige studie:
zij kunnen hem dan helpen uit een groter geheel
de oudere kernen, soms zelfs de oudste kern, te
pellen.
Stichtte in de 8ste eeuw de Angelsaksische prediker
Lebuinus zijn eerste christelijke bruggehoofd onder
de Saksen op de rechteroever van de IJsel, enkele
oorkonden afkomstig uit het verre Maagdenburg
maken in de 10de eeuw melding van dertig kavelin
gen in wat deze oorkonden de „urbs" van Deventer
noemen en wat de oudste en binnenste kern van
Deventer omtrent de Lange Bisschopstraat moet zijn
geweest.
Er zijn in Deventer nog hele straten, waarin de
middeleeuwse, soms nog vroeg-middeleeuwse, verka
veling nog gaaf voorhanden is. Het feit, dat hierop
reeds een tiental jaren geleden in Deventer met de
grootste nadruk is gewezen, heeft tot gevolg gehad
dat de gemeentelijke commissie die zich in die jaren
wijdde aan het probleem van de sanering van de
Deventer binnenstad, waakzaam was om dit aparte
stratenstramien en dus de oude parcellering van
deze zeer oude stad zo volledig mogelijk te hand
haven.
Toen in 1959 deze gemeentelijke „Commissie Sane
ring Stadskern" was ingesteld, betekende dit voor
Deventer gelukkig het eind van een langdurige pe-
Hiernaast: Achter de Muren—Vispoort 18-12. De panden 18-16
samen met de oude M.E'se vestingstoren geven een harmoni.
sche gevelxuand te zien. Zij behoren alsnog op de rijkslijst
geplaatst te worden, ook al omdat links van het pand no. 18
de pittoreske Kranensteeg gelegen is (niet meer op foto zicht,
baar). Samen met de gevel van de gymnasiale aula, aan de
andere zijde van de toren, zou dit geheel blijvend een fraai
IJselfront kunnen vormen, (foto Hakboom)
Volgende blz. Bergstraat 47 tjm 53. Deel van de Bergstraat
met de op achtergrond de Bergkerk (onlangs door de ge
meente Deventer overgenomen van de Ned. Herv. Kerk voor
de symbolische som van f 1Voor de revalidatie van het
Bergkwartier is eind 1966 een Werkgroep geïnstalleerd, die
alle mogelijkheden tot regeneratie onderzoekt(foto Monu
mentenzorg)
