Op Heemwacht
1946-1966
TON KOOT
Bij 20 jaarverslagen
Van de 55 jaarverslagen, die drie achtereenvolgende
secretarissen van de Bond Heemschut, gedurende
het bestaan van onze Bond het licht deden zien,
mocht Uw huidige secretaris er 20 verzorgen. Het is
één van zijn taken, maar lange na niet de enige.
Het is geen geheim en voor hen, die geen vreemden
in dit Jerusalem zijn, niet onbekend, dat het geen
sinecure is, het secretariaat te vervullen van een
nationale instelling zoals de Bond Heemschut met
zijn talrijke, dagelijks optredende problemen die
voortdurend aandacht en meer dan dat vergen.
Dit werk in zijn volle omvang als vrije-tijdsbezigheid
te vervullen is dan ook niet meer mogelijk.
Dit geldt niet enkel voor de secretaris, maar ook
voor de penningmeester, de voorzitter, de leden van
het dagelijks bestuur. Met uitzondering van het be
leid, zoals dat door het dagelijks bestuur wordt uit-
gepaald, zal steeds meer gestreefd moeten worden
om tal van werkzaamheden te doen uitvoeren door
beroepsmedewerkers, door hen die een volle dagtaak
kunnen wijden aan de problemen en vooral aan
constructieve bijdragen.
Die weg heeft de Bond Heemschut reeds betreden
en zal verder bewandeld moeten worden. Daarvoor
is een basis van 10.000 leden een noodzakelijk
minimum.
De charme van een aktie zoals die van de bestuurs
leden, die in hun vrije tijd er op uit gingen om zelf
ter plaatse de gegevens te verzamelen, nodig voor
te ondernemen akties, behoeft weliswaar niet ge
heel verloren te gaan, maar zal toch ondergaan in
de praktische gang van zaken bij het aantal en
tempo der gevallen die behandeld dienen te worden.
De kracht van de Bond moet blijven liggen bij de
particulieren, de bundeling van de individuele be
langstellenden in de schoonheid van stad en land,
die met de Bond als spreekbuis hun bezwaren
en hun wensen tot uitdrukking zien gebracht en op
de juiste plaats en in de noodzakelijke vorm gepre
senteerd.
Om deze gang van zaken mogelijk te maken is het
organisatorisch zo goed, te kunnen steunen op
provinciale commissies, op hen, die hun streek
kennen en op grond daarvan de nodige, ter zake
kundige adviezen kunnen uitbrengen, waarop te
ondernemen akties moeten steunen.
Het Bondsbestuur hecht grote waarde aan de werk
zaamheid dezer provinciale commissies en meent
met nimmer voldoende nadruk te moeten aandrin
gen op de aktiviteit en toewijding van deze provin
ciale commissie-leden.
Ook de overige Heemschut-leden hebben hierin een
taak. Het is nuttig Heemschut-gezind te zijn en ken
nis te nemen van het orgaan, hierover te spreken
met derden en de discussie over het wel en wee van
de schoonheid van het land in het huidige ontwik
kelingsbestek aan de gang te brengen. Maar daar
naast is het nuttig als de leden willen optreden als
de „ogen en de oren" van de Bond, als bericht
gevers in hun eigen omgeving om het Bondsbestuur
door achtergrond-gegevens op de hoogte te houden
van het stads- of streekbeeld. Hoe tijdiger geïnfor
meerd wordt, hoe doeltreffender kan worden ge
handeld.
Het is misschien goed bij een terugblik op 1946—
1966 hierop nog eens de aandacht te vestigen en te
wijzen op de positieve bijdragen, die elk lid kan
leveren tot een succesvol Heemschutwerk in Neder
land.
A propos, het jaarverslag van 20 jaar geleden ver
meldde:
„De bevolking in ons reeds zo dicht bewoonde
kleine land, met zijn vele cultuurschatten, neemt
onvervaard toe en daarmee het verkeer, de be
hoefte aan meer woonruimte en aan meer cul
tuurgronden. Daarin schuilt bij de „havenis", wel
ke ons land reeds door het oorlogsgeweld is toe
gebracht, het gevaar voor nieuwe aanslagen op
de schoonheid van ons land."
Het zou vandaag ook geschreven kunnen zijn.
In dat verslag werd al melding gemaakt van water
vervuiling o.m. van de Eem bij Baarn en van het
binnenwater van Gouda. Dempingen werden ge
signaleerd, het uitbreidingsplan van Hattem ont
moette onze bezwaren en er werd gewezen op het
nodeloze slopen en moderniseren van historische
interieurs. Het kan wel eens nuttig zijn bij het voort
durend vooruitzien, even stil te staan en op het
naaste verleden terug te blikken.
49
