Gorinchem, Paardemaater en Beer
De oude stad Gorinchem of Gorkum wordt, zo ver
meldt het Kunstreisboek voor Nederland, groten
deels nog omgeven door de wallen en bastions van
het verdedigingsstelsel dat in het laatst der 16e eeuw
werd ontworpen en sindsdien ondanks modernise
ringen in hoofdtrekken onveranderd is gebleven.
Een deel van dit stelsel, het Paardenwater en de
Beer met de bijbehorende Monniken, zou verdwij
nen bij de uitvoering van het plan dat de Rijks
waterstaat voorbereidt om in de nabijheid een ka
naal te graven met een sluis. Technisch zou een
andere oplossing waarbij de vestingwerken worden
ontzien, geenszins onmogelijk zijn. Het bestuur van
Heemschut heeft in een brief aan de Minister van
Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk ge
vraagd aan dit plan de goedkeuring te onthouden
en in dit verband gewezen op het Koninklijk Besluit
van 30 juli 1932, waarbij raadsbesluiten van soort
gelijke strekking, als zijnde in strijd met het alge
meen belang, werden vernietigd.
Ziuolle, bestemmingsplan stadskern binnen
de grachten
In een brief aan de Gemeenteraad heeft Heemschut
zijn waardering uitgesproken voor het in dit plan
naar voren komende streven om het historische
stadsschoon zoveel mogelijk te sparen en te revali
deren. Dit geldt met name de reeds enige tijd in uit
voering zijnde werken om de middeleeuwse vesting
muur met weergang vrij te leggen en de wijziging
van de oeverlijn van de stadsbuitengracht waardoor
de historische vorm van de bastions wordt hersteld.
Dat voor deze werkzaamheden enige op zichzelf aan
trekkelijke panden moeten verdwijnen is onvermij
delijk.
Op enkele punten van het plan heeft Heemschut
echter bedenkingen: de bebouwing tussen het Grote
Kerksplein en de Papendwarsstraat, die nog geheel
haar bij de oude stadkern passend karakter heeft be
houden, verdient ten volle gerestaureerd te worden
en zou niet gesloopt moeten worden om het als
parkeerterrein gebruikte kerkplein te vergroten.
Ook inde Praubstraat en de Nieuwstraat staan enkele
waardevolle panden die gerestaureerd dienen te wor
den. Hoewel Heemschut erkent dat de Wilhelmina-
singel in het plan niet in zijn huidige vorm kan
worden gehandhaafd zou het bij een zorgvuldige
profilering mogelijk zijn méér van de beplanting en
de aangrenzende tuinen te sparen.
Plannen Edam en Enkhuizen
De bezwaren die er van Heemschutzijde bestaan
tegen de sanerings-, resp. bestemmingsplannen van
Enkhuizen en Edam zijn in vorige nummers van ons
blad vermeld. Aangezien met deze bezwaren door
de beide gemeenteraden geen rekening werd gehou
den bij vaststelling der plannen, is het bestuur van
de Bond Heemschut in hoger beroep gegaan bij Ge
deputeerde Staten van Noordholland.
Nederhorst den Bergboerderij ,,'t Hemeltje"
Voorbij Overmeer aan de weg naar Vreeland ligt een
fraaie oude boerderij, in de buurt bekend als ,,'t
Hemeltje". Er is sprake van dat deze boerderij, die
van betekenis in het landschap en in dit recreatie
gebied zeker een passende bestemming kan krijgen,
zou worden afgebroken om een gemakkelijker weg
en waterverbinding tot stand te brengen voor de
Amsterdamse Ballastmaatschappij die in de omge
ving baggerwerk uitvoert. Het bestuur van Heem
schut is van mening dat de historische, architecto
nische en landschappelijke waarde van dit object
zwaarder moet wegen dan een extra-winst van het
betreffende baggerbedrijf en heeft Burgemeester en
Wethouders verzocht aan de afbraak van de boer
derij en de daarmee verband houdende werken geen
medewerking te verlenen.
Kasteel Grubbenvorst en hoeve Hoogbeeli
te Schin op Geul
Ten behoeve van twee belangrijke Limburgse ge
bouwen heeft Heemschut zich tot de Minister van
Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk ge
wend. In het ene geval kwam het gevaar door de
natuurkrachten. In de wintermaanden is door het
hooggestegen Maaswater de smalle strook grond
weggeslagen die de voet van het kasteel Grubben
vorst van de rivier scheidde. Zelfs de fundering is
blootgekomen. Wanneer niet op korte termijn voor
zieningen worden getroffen gaat het kasteel verloren.
In Schin op Geul (gemeente Valkenburg) gaat het
over de monumentale hoeve Hoogbeek, die naar het
oordeel van de gemeenteraad van de ontwerp-
monumentenlijst zou moeten worden afgevoerd.
Een vroeger plan om in dit gebouw een parochie
huis te vestigen, is niet ten uitvoer gebracht, maar
het is niet 'aan te nemen dat er geen geschikte be
stemming als pension, vakantiehuis van een perso
neelsvereniging of iets dergelijks te vinden zou zijn.
Voorschoten, Huize „Ter Wadding"
Het 18de eeuwse buitenhuis Ter Wadding, dichtbij
de uitspanning De Vink waar van oudsher de weg
naar Voorschoten uitkomt op de weg van Leiden
naar Valkenburg langs de Rijn, vormt met zijn park
en enkele bijgebouwen nog altijd een fraaie herin
nering aan de landelijke rust van vóór de Randstad
Holland. Dat er nu in snel tempo gewerkt wordt
aan nieuwe wegen en verbreding van de oude, is een
onvermijdelijke zaak. Er dient echter bij al deze
veranderingen toch telkens te worden gezocht naar
oplossingen die van het landschapsschoon en de
waardevolle bebouwing zoveel mogelijk handhaaft
en in de nieuwe situatie tot hun recht doet komen.
Daarom heeft Heemschut aan Gedeputeerde Staten
van Zuid Holland verzocht het houtbestand en het
oude huis naast „Ter Wadding" bij de wegverbre-
dingen te sparen.
G. B.
74
