Broek in Waterland resurget
Broek in Waterland is ten aanzien van het dorps-
schoon één van de gevoeligste gemeenten van ons
land. Dit in de eerste plaats om de vrij gaaf
behouden kern van merendeels 18de-eeuwse grote
houten huizen van bijzondere allure, maar ook om
de groepering van deze niet in de gebruikelijke
rooilijn geplaatste panden aan en om het Havenrak,
van ouds rijk beplant met groen en doorstrengeld
door smalle paden, later landwegen of gekromde
weggetjes.
AI in de I6de eeuw kwam dit dorp tot bloei, vooral
door de z.eevaart en haringvangst.- In de 17de eeuw
keerde men tot de veeteelt en assurantie en voerde
de welvaart hoog op. De 18de eeuw bracht van vele
nu nog bestaande huizen de vormgeving. Daarin
spreidden de welvarende Broekers hun rijkdom ten
toon als pronkkamers de porselein-, zilver- en snuis
terijenverzamelingen, maar ook de kralentuinen,
geschoren heggen, van palm gesneden figuren, tuin
spiegels, tempels, vijvers met houten zwanen, zee
meerminnen e.d.
Toen ook schijnt de eredienst van de reinheid te
zijn aangevangen. De portugees José Duarte Ra-
malho Ortigao, die ter gelegenheid van de Wereld
tentoonstelling in 1883 ons land bezocht en daar
van een uitvoerige beschrijving gaf, weidt breed
en zelfs sarcastisch uit over de Broekse reinheid
en gaat ook uitvoerig in op de toenmalige interi-
euren der Broekse huizen, zij het meer als oogge
tuige dan als vakman.
De gehele 19de eeuw was trouwens de eeuw van de
grote en belangrijke bezoekers, die de roem van
Broek in Waterland ver in de wereld verbreidden.
Daarin alleen zou voor het huidige bestuur van
Broek een reden liggen om met bijzondere zorg het
dorp te bezien en te beheren.
Het heeft er in het jongste verleden verschillende
keren naar uitgezien, dat de betekenis en waarde
van de dorpskern in Broek zelf niet werd ingezien
en de schoonheid van het dorp zelfs gevaar liep
niet alleen incidenteel aangetast te worden, maar
zelfs prijsgegeven. Dat zou met de kwetsbare hou-
45
Broek in Waterland, Dorpsstraat 171.
Foto Gem. Bureau Monumentenzorg, Amsterdam.
