Nieuwe leden
Boekbespreking
Als buitengewoon lid traden toe (tussen haakjes de
naam van de voorsteller).
G. J. van Amerongen, Amersfoort; Mr. J. van
Andel, Oosterbeek; H. J. van Balen, Bennekom; D.
O. Balk, Schoonhoven; P. J. de Beer, Veghel; T. J.
de Beer, Krommenie; Mevr. T. Bendien-Postma,
Almelo; Mej. M. Benning, Koudekerk a/d Rijn;
Mevrouw Adrienne Gravin Bentinck, jkvr. Vegelin
van Claerbergen, De Steeg; Drs. A. H. van den
Berg, Amsterdam; N. P. van den Berg, Leiden; A.
G. Blessing, Amsterdam (H. H. M. Foppe); J. Bleu-
land van Oordt, Voorburg; Mevr. C. J. Bloember
gen—van Rossum, 's-Gravenhage; Mr, M. C. Bloe-
mers, Rijswijk; Dr. Ir. P. N. Boekei, Rijswijk; H.
M. J. Boelen, Amsterdam; Mr. A. Boosman, Am
sterdam; C. Brakel, Haarlem (J. M. Bantjes); Mr.
D. Breebaart, Heiloo; Mevr. S. A. Bruinvis-Silver,
Alkmaar; Mevr. R. M. Buurma-Vredevoogd, Assen;
Mevr. E. Buys, Lelystad (mevr. Rie Kooyman); Ir.
R. Bijleveld, 's-Gravenhage; J. Bijlsma, Alkmaar
(Mr. J. N. Alblas); Mevr. W. ten Cate-de Wolf, Hen
gelo (O.) (Mevr. C. H. W. Asselbergs-Wagenaar);
J. Combrink, Amsterdam (T. J. C. M. Meyer); J. F.
Daarnhouder, Bussum; Mej. G. G. Dallinga, Dieren;
F. Dokter, Purmerend; Dick Dooijes, Amsterdam
(Geurt Brinkgreve); Prof. Dr. J. H. Dijkhuis,
Utrecht; L. A. van Eijle, Rotterdam (Dr. R. E. de
Maar); Jhr. P. E. Grevén, Leeuwarden (Jhr. Mr. M.
J. van Holthe tot Echten); Mr. C. S. de Jong, Arn
hem; Mej. G. A. de Kempenaer, Velp (Jhr. M. V.
Beelaerts van Blokland); Mr. D. W. Kok, Amster
dam (Dr. W. J. C. Buitendijk); P. C. Korteweg,
Zwolle (Han Prins); Dr. F. P. Koumans, 's-Graven-
hage; H. A. A. Labberté, Groningen (H. A. M. G.
Pieters); Drs. F. A. Lensing, Purmerend; P. J. E.
Luykx, Aerdenhout; C. B. Oorthuys, Scheveningen
(Jhr. F. W. A. Beelaerts van Blokland); J. B. H.
Otker, 's-Gravenhage Dr. J. H. Westermann); Mevr.
M. F. A. Parqui-Kramer, 's-Gravenhage; H. A. M.
G. Pieters, Groningen; G. L. Potma, Groningen (H.
A. M. G. Pieters); Dr. J. A. C. Schepel, Beverwijk;
Mej. E. Schiff, 's-Gravenhage (D. Rutgers); Prof.
Mr. H. Schuttevaer, Zeist; Th. van Straalen, Mon
ster (H. Janse); Dr. Ir. J. Sybenga, Wageningen; Mr.
A. Veenhoven, Emmen; Mevr. M. Visser, Bergen
N.H. (mevr. Rie Kooyman); J. R. Voute, Amster
dam; Prof. Dr. H. D. de Vries Reilingh, Naarden;
P. N. Wagenaar, Opmeer; Mevr. P. M. Wernink-
Boele, Wassenaar (mevr. F. M. van Dijk-Brouwer);
Mr. W. F. J. Westermann, Rotterdam; Dr. H. Th.
van Wimersma Greidanus, Utrecht; Burgemeester
W. J. Wognum, Schagen; Mevr. B. A. van Wijk,
Rotterdam; Dr. Ir. M. G. Ydo, Amsterdam; J. Zee
man, Noord-Scharwoude; Mr. F. Zoetmulder, Am
sterdam; Nico C. A. J. Zomer, Heemstede; G. van
Zuthem, Zwolle (Han Prins).
Gewoon lid:
Adviesbureau voor Gewapend Betonconstructies,
Brielle; N. V. Holland Promenade, Amsterdam.
Donateur:
Prof. Ir. J. J. Broeze, Rijswijk; N.V. Rotterdam-
Rijn Pijpleiding Maatschappij, 's-Gravenhage.
112
„Amsterdam omstreeks 1800" is een boek dat men beurtelings
met vreugde en met verdriet bekijkt. De vreugde door de
voortreffelijke uitgave van de Bezige Bij, die de reproducties
bevat van 100 tekeningen door Gerrit Lamberts (1776—1850),
met 100 foto's van dezelfde situaties tegenwoordig door
G. L. W. Oppenheim, ingeleid en van begeleidende tekst
voorzien door A. M. van de Waal. Het verdriet komt doordat
elke tekening prachtige huizen toont die op de correspon
derende foto verdwenen zijn en vervangen werden door
ontsierende misbaksels. Door Amsterdam lopend ziet men
dat niet zó sterk, er is nog zoveel moois en de sfeer is
nog zo hartverwarmend. Men let minder op de kleurloze
„stoplappen" en kijkt liever niet te aandachtig naar de
storende elementen. Maar de bekende methode van de
vroeger-en-nu-afbeeldingen, die zo opwekkend kan zijn vóór
en na een restauratie, stelt de platenkijkers van „Amsterdam
omstreeks 1800" onbarmhartig voor ogen wat er in ander
halve eeuw aan stedelijke schoonheid verloren ging. Er zijn
ook situaties bij die alleen de opzichzelf verheugende ge
daanteverwisseling van het stille, vervallende Amsterdam van
tijdens en kort na de Franse tijd, tot de actieve, bruisende
grote stad van nu in beeld brengen. Dat geldt in de eerste
plaats wat toen de periferie van de stad was; binnen en
buiten de Singelgracht.
Gerrit Lamberts was geen groot kunstenaar maar wel een
trouwhartig en nauwgezet afbeelder. Hoewel de tijdsafstand
tussen hem en de 18de eeuwse topografen zoals Jan de Beyer,
Caspar Philipsz e.d. niet heel groot is, heeft het werk een
geheel ander karakter, het is losser, maar ook minder raak
en precies. Daardoor accentueert de tekentrant het wat rom
melige en haveloze dat Amsterdam toen vooral in de arme
buurten en aan de buitenkant gehad moet hebben, in tegen
stelling tot de voorgangers die hun hart verpand hadden aan
de sierlijke pracht van de welverzorgde herenhuizen langs de
grote grachten en de statige openbare gebouwen.
Amsterdam in vroeger tijden is kennelijk een onderwerp
waarvoor groeiende belangstelling bestaat. De laatste jaren
verschijnen regelmatig nieuwe boeken die bepaalde aspecten
in beschrijving en afbeelding weer onder de aandacht bren
gen, en in uitgaven die betaalbaar zijn al is de prijs
van het hier besproken boek (f 12,50) uiteraard boven het
pocket-peil.
„De straat waarin wij in Haarlem wonen", door Dr. Gerda
H. Kurtz uitgegeven door de Erven F. Bohn te Haarlem,
zou men een stratengids-met-uitleg kunnen noemen. Buiten
staanders en dat is iedereen behalve de ambtelijke com
missies die de straatnamen bedenken hebben er geen idee
van hoeveel hoofdbrekens de naamgeving kost. De namen
moeten duidelijk zijn, geen verwarring bij adressering ver
oorzaken, maar één keer in de gemeente voorkomen, liefst
per buurt een samenhangende groep vormen en goed uit te
spreken zijn. Noemt men straten naar personen wat
hier een gangbare praktijk is dan moeten het mensen
van erkende betekenis zijn geweest en al enige tijd over
leden om de kans op vergissingen uit te sluiten. Het wordt
bij de snelle uitbreiding van de steden en dorpen steeds
moeilijker zinvolle en aan de gestelde eisen beantwoordende
straatnamen te vinden. Het boek van Dr. Gerda Kurtz geeft
de geschiedenis van de straatnaamgeving in Haarlem en een
toelichting tot de lijst van straatnamen, die veel wetens
waardigs bevat.
