Windmolens in Rijnland in het gedrang
Het plassengebied bij Leiden behoort tot de aller
mooiste molenlandschappen van ons land: poelen
en plassen, grillig gevormde polders, groene wei
den, kronkelende vaarten en hier en daar een boom
groep rondom oude boerderijen en temidden van
dat alles bevinden zich tal van windwatermolens
van verschillende grootte, vorm en kleur, aan het
landschap een geheel eigen karakter gevend.
Tot voor een aantal jaren waren deze poldermo
lens nog geregeld in gebruik, maar de moderne tijd
heeft hierin wijziging gebracht. De hoge kosten
van onderhoud en herstel, de jaarwedde van de mo
lenaar en het bezwaar, dat de wind niet steeds ter
bschikking staat, zijn de voornaamste redenen dat
vele polders zijn overgegaan tot het in gebruik
nemen van een mechanische bemaling. De stilge
zette windmolen, aan weer en wind blootgesteld,
blijft evenwel een kostbaar onderhoud behoeven.
De polders kunnen bezwaarlijk de hoge lasten van
de buiten gebruik gestelde molens blijven dragen,
zodat deze onmisbare monumenten tot voor kort
tot ondergang gedoemd waren of verkocht werden
aan particulieren, die ze tot woon- of weekencl-
molen bestemden en daarbij niet steeds met juist
begrip en eerbied handelden.
Teneinde de buiten gebruik gestelde poldermolens
in Rijnland in goede staat te behouden is in 1959
de Rijnlandse Molenstichting opgericht, die deze
molens tracht aan te kopen, te restaureren en in
maalvaardige staat te houden.
In het bestuur hebben zitting de gemeentebestu
ren van Alkemade, Leiden, Leiderdorp, Warmond,
en Woubrugge, het Hoogheemraadschap van Rijn
land, de Vereniging „De Hollandse Molen", de
Kamer van Koophandel en Fabrieken van Rijnland
en de belangrijkste instellingen op het gebied van
ijs- en watersport en vreemdelingenverkeer, welke
in deze streek werkzaam zijn.
In ruim zes jaar tijd heeft de Stichting negen mo
lens in eigendom verworven en één in beheer
gekregen. Van deze tien molens zijn er nu zeven
gerestaureerd (totale restauratiekosten 141.250,—),
terwijl de drie andere molens dit en volgend jaar
onder handen zullen worden genomen, waarmede
circa 80.000,— gemoeid zal zijn. Wel verlenen het
Rijk, de provincie en de gemeenten belangrijke sub
sidies in deze kosten, maar het aandeel, dat voor
rekening van de Stichting blijft, is toch nog aan
zienlijk.
Voor wat het molenbezit van de Stichting betreft
moge worden verwezen naar de hierbij afgedrukte
foto's.
Dit jaar dreigt de Stichting door bijzondere om
standigheden in financiële moeilijkheden te komen.
Haar zijn nl. te koop aangeboden de aan de rand
van de Kagerplassen gelegen Waterloosmolen bij
71
Doeshojrriolen nabij de jDoes, Leiderdorpde kleinste achtkante Zwanburgermolen aan de Leede te Warmond, uit 1805. Het
met riet gedekte molen van Zuid-Holland. Op de achtergrond grote kruirad met krui bank is karakteristiek voor de molens
de wipmolen van de Achthovense polder. in Rijnland.
