Holland op zijn smalst
Nog eens de Willemspoort
De heer P. Blaauw, die in het verleden veel met
de Amsterdamse monumenten te maken heeft ge
had en onder andere met het onderhoud van de
Muiderpoort was belast, deelt daarover interessan
te bijzonderheden mee.
Het gebouw is maar gedeeltelijk van natuursteen,
vermeldt hij, o.a. de zuilen, de muurbekroning, het
plint en de vlakke pilasters. Verder is alles stuca-
doorswerk, doch zo uitgevoerd, dat het zeer moei
lijk te zien is, wat zandsteen is en wat pleisterwerk
(gekamd werk)Deze techniek verstaan niet alle
stucadoors. Vooral de 19de eeuw is de tijd van het
buitenstucadoorswerk.
De heer Blaauw heeft omstreeks 1955 de westpartij
van de Willemspoort laten bepleisteren.
Er zit dus toch weinig of geen graniet of hardsteen
aan deze poort. Plet meeste is zandsteen. Sommige
delen zijn bezand werk, zoals de omlijsting van de
wijzerplaat. Dit is houtwerk dat met lijvige lood-
witverf wordt geschilderd en daarna met zand
wordt „afgeschilderd'. Deze techniek werd vooral
in de 18de eeuw toegepast aan houten poorten.
Wij zijn de heer Blaauw voor zijn opmerkingen,
die velen onzer interesseren, erkentelijk.
Plaatselijke verenigingen
Het bestaan van plaatselijke verenigingen, die er
naar streven het stads-, dorps- en landschapsschoon
te beschermen en te bevorderen heeft altijd de groot
ste belangstelling van de Bond Heemschut gehad
en wordt allerwegen zeer aangemoedigd. Het is
de best georganiseerde manier om ter plaatse snel
en met kennis van zaken te kunnen reageren op
aantastingen. Aan deze organisaties zegt de Bond
Heemschut alle steun toe, die binnen zijn vermo
gen ligt.
In die zin werd met voldoening kennis genomen
van de oprichting van de vereniging Oud Broek in
Waterland. Het zeer 'karakteristieke dorp is de
belangstelling van zijn inwoners voor zijn charme
en historische schoonheid ten volle waard. Dat men
nu gaat trachten deze bewust te verdiepen en uit
te breiden wordt van harte toegejuicht. Het adres
van de nieuwe vereniging is: Erven 26.
De Eenhoorn als modelboerderij
De oude Nederlandse boerderij maakt een zware
tijd door. De historische streekeigen boerderijen,
die zo'n eigen accent aan de provincies gaven, zijn
aan het verdwijnen. Om het behoud van de mooiste
en meest karakteristieke moet als het ware gevoch
ten worden. Men bemerkt het aan het gemak waar
mee gemeenteraden de boerderijen, welke als mo
numenten op de desbetreffende lijsten zijn ge
plaatst door de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg en welke door de minister aan de raden wor
den voorgelegd om hen te horen, van de tafel
schuiven. Er is haast geen oog voor de boerderij
naast haar betekenis voor de bedrijfsvoering en
42
men is dan ook tot geen enkel offer bereid, ook
niet om die bedrijfsvoering en de boerderij zoda
nig op elkaar aan te passen, dat de karakteristieke
schoonheid van de boerderij behouden blijft.
Om hier meer belangstelling voor te wekken heeft
de Shell in Nederland de door Evert Zandstra ge
schreven en met onze medewerking uitgegeven Shell
Boerderijengids gepubliceerd en uitgegeven.
Maar er is meer gedaan. Wetend, hoezeer door zelf
doen meer belangstelling kan worden gewekt, is
door Heemschut, daartoe financieel in staat ge
steld door Shell Nederland Verkoopmaatschappij
N.V. een bouwplaat uitgegeven van één van Ne
derland's gaafste 17de-eeuwse boerderijen, de sta
tige Eenhoorn uit 1682 in de Beemster. De plaat
is eenvoudig te maken, ook door kinderen, is fraai
gekleurd en, na gereedkomen, als model-boerde
rijtje, een sieraad in de kamer op plank of boeken
kast. De afmetingen zijn dan h. br. lang: 7 xh x 11
x 20)4 cm.
Wij zouden het op prijs stellen als zoveel mogelijk
leden van Heemschut zich één of liever méér van
deze bouwplaten aanschaften, eventueel om ten ge
schenke te geven en zo de belangstelling voor de
Nederlandse boerderij te helpen opvoeren.
De bouwplaten kosten 0,50 per stuk. De netto
winst komt ten goede aan het Heemschutwerk. Er
liggen nu 30.000 platen te wachten. Zoveel maal
0,50 u stort op postrekening 124326 van Bond
Heemschut Amsterdam, zoveel bouwplaten van De
Eenhoorn krijgt u franko toegestuurd. Doe het ter
stond, u zult er plezier van hebben. U vermeldt wel
even, dat het voor deze Eenhoorn is? Onze dank.
Het Algemeen Handelsblad van 15 April meldt: De
Procureur-Generaal te Leeuwarden heeft de rijks
recherche opdracht gegeven een onderzoek in te stel
len naar de omstandigheden waaronder de gemeente
Meppel is overgegaan tot de afbraak van een pand
dat op de voorlopige Monumentenlijst staat. Het
betreft een oud woonhuis in de Kleine Kerkstraat,
dat uit de 18de eeuw dateert.
In Meppel zijn de laatste tien jaren ettelijke panden
afgebroken in het kader van de sanering. De oude
binnenstad is grotendeels verdwenen en het hart van
Meppel vertoont grote open vlakten die op nieuwe
bebouwing liggen te wachtenHet pand waar
het thans over gaat was inwendig al voor een deel
gesloopt. De officier van justitie heeft thans stop
zetting van de verdere afbraak gelast."
Wij plaatsen hierbij de kanttekening, dat het voor
slooplustige eigenaars wel héél verleidelijk wordt
om hun monumentale bezit, na een voorbereidings
periode van laten lekken en rotten, stilletjes op te
ruimen, wanneer de gemeentelijke overheden zelf
een dergelijk voorbeeld geven.
