Zandhoek 10 voor het herstel foto Bureau Mo- Studentenhuis aan het Kattengatmet 8 kamers,
numentenzorg).
mogelijkheid bieden voor de moderne voorzienin
gen. De woning zal een eetkeuken, drie grote
kamers, een zolderkamer en een atelier bevatten,
benevens een deel van- de kelder, een volledige wo
ning dus voor een kunstenaarsgezin met twee kin
deren.
Wanneer men de herleving van de Zandhoek in
de verschillende panden nagaat, dan zijn er uiter
aard grote individuele verschillen. De ene eigenaar
gaat meer restaurerend te werk, de ander meer
moderniserend. Algemeen heeft men echter als
uitgangspunt aanvaard het oorspronkelijke pand,
met de gevel die weer in zijn 17de - 18de eeuwse
gedaante wordt hersteld, met zijn verdieping
hoogten, balklagen, kap en wat er aan oude inte
rieurelementen nog aanwezig was, eventueel op
een andere plaats opnieuw toegepast. Dit uitgangs
punt bleek bruikbaar voor goede hedendaagse wo
ningen, met een bijzonder karakter en een aan
trekkelijke situatie. Economisch betekent dit dat
de waarde der Zandhoekhuizen ongeveer vijftien
maal zo hoog is als in 1950. Hieraan heeft de
overheid een aanzienlijke bijdrage geleverd door
de restauratiesubsidies. Elet gevolg is echter ook
dat een achterbuurt is verdwenen, met alles wat
dit kost aan sociale zorg, politietoezicht, en be
veiliging tegen brandgevaar en bouwvalligheid,
terwijl het vreemdelingenverkeer, dat een grote
economische betekenis voor de stad heeft, er een
attractie bij kreeg en er goede woningen zijn ge.
komen inplaats van krottoestanden. Sanering
door middel van onteigening door de overheid,
met verlegging der ondergrondse leidingen is ten
slotte overbodig geworden. Al deze onderdelen
van overheidszorg zijn moeilijk per huis te bere
kenen. Maar het is een feit dat krotbuurten de
gemeente veel meer kosten dan goed bewoonbare
buurten. Het is daarom op goede gronden staan
de te houden dat weinig overheidsuitgaven zó
produktief en zó veelzijdig nuttig zijn als de res
tauratiesubsidies. Daarvan levert de Zandhoek een
overtuigend bewijs.
Egelantiersgracht 66-70
Hoewel ook de Zandhoekhuizen zoals wij zagen
een ontstellende overbevolking hebben gekend in
de 18de - 19de eeuw, zijn zij van opzet fors, en
ruim genoeg voor een nieuwe indeling in twee
woningen of als een grote woning. Anders liggen
de verhoudingen in de oude volkswoningen in
de Jordaan waarvan de panden Egelantiersgracht
66 - 68 - 70 een goed voorbeeld hebben gegeven.
Het zijn smalle hoge panden uit 1730, in tegen
stelling tot de Zandhoek licht en goedkoop ge
bouwd, met een oppervlak van krap 4 x 8 m.
Wanneer men daarvan de - weliswaar zeer beschei
den - ruimte van de trap aftrekt, en het benauwde
toilethokje dat in de 19e eeuw in een hoek van
de achterkamer werd aangebracht, dan blijft er
139
