Kasteel
Nieuwen doorn
Het kasteel Nieuwendoorn heeft gelegen op onge
veer 3 km ten noordwesten van Warmenhuizen tus
sen de gehuchten Krabbendam en Eenigenburg op
het grondgebied van de gemeente St. Maarten.
De funderingen van dit sinds lang verdwenen kas
teel zijn eerst in 1948 door een ploegende boer op
zijn land ontdekt. Enige tijd daarna stelden amateur
archeologen een nader onderzoek in en legden een
muur bloot van 30 meter lengte en één meter breed
te. Het land, waarop deze vondsten werden gedaan,
stond bekend als „Nieuwe Deuren". Dit woord werd
toen herkend als een verbastering van de naam Nu-
wendoren en daarmee was de plaats van het kasteel
teruggevonden.
Een algehele opgraving werd eerst mogelijk in 1960
in het kader van de ruilverkaveling. De opgraving
geschiedde in samenwerking met de Rijksdienst voor
het Oudheidkundig Bodemonderzoek, de Cultuur
technische Dienst en nog enige andere diensten. In
1964 is men o.l.v. de heer Dijkstra van de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg begonnen met de
conservering van de funderingen. Hierdoor wordt in
het aan kastelen zo arme Noord-Holland de resten
geconsolideerd van een burcht, die in de geschie
denis van dit gewest een belangrijke rol heeft ge
speeld. Om de achtergronden te begrijpen zullen we
enkele momenten uit die geschiedenis moeten op
halen.
De Hollandse graven werden in het jaar 922 de
buren van de West-Friezen, want Dirk I kreeg van
zijn koning de kerk van Egmond met de daarbij
behorende goederen. Het werden geen vredelievende
buren, want Arnulf, de derde Hollandse graaf pro
beerde de West-Friezen te onderwerpen, maar hij
sneuvelde in 933 bij Winkel. Daarna bleef het enige
tijd rustig, totdat graaf Willem II weer een poging
waagde in dezelfde richting. Hij begaf zich echter
op slecht ijs bij Hoogwoud in het jaar 1256, zakte
er door en werd door de West-Friezen vermoord.
Zijn zoon, de bekende Floris V, was toen pas 2 jaar,
maar groeide op in het besef dat hij deze nederlaag
moest wreken. De eerste poging deed hij in 1272
vanuit Alkmaar, doch deze mislukte. In 1282 waag
de hij het opnieuw, hij kwam niet schepen over de
Zuiderzee en landde bij Wijdenes. Deze keer gelukte
het de West-Friezen te onderwerpen. Maar Floris V
wist dat hij meer moést doen om de West-Friezen
in bedwang te houden; zo kregen zijn bouwmeesters
het druk; er werden z.g. dwangburchten gebouwd.
Aan de dijk van Alkmaar naar Oudorp, ontstonden
Middelburg en Nieuwburg, bij Medemblik verrees
het bekende kasteel dat nu de naam Radboud
draagt, aan de oude West-Friese zeedijk werd de
Nieuwedoorn opgetrokken en een kasteel te Eeni
genburg. Aan de Zuiderzeekust verrees een kasteel
Wijdenes. Van al deze kastelen bleef vrijwel niets
bewaard. Slechts het kasteel Medemblik heeft zijn
bestaan tot onze dagen weten te rekken. De andere
dwangburchten zijn reeds vroeg verdwenen. In de
17de eeuw was de juiste plaats van de Nieuwen
doorn al niet meer bekend.
Na de moord op Floris V moet de Nieuwendoorn
door de West-Friezen zijn verwoest. Volgens de gra
felijke rekeningen werd er echter in de 14de eeuw
nog veel aan het slot ten koste gelegd, zodat het huis
weer herbouwd moet zijn. Dr. J. G. N. Renaud is,
na archiefonderzoek, tot de conclusie gekomen dal
dit kasteel waarschijnlijk tussen 1364 en 1392 werd
opgegeven. Dit kan tijdens een dijkdoorbraak ge
beurd zijn, want die kwamen daar tussen 1350 en
1400 herhaaldelijk voor.
De Nieuwendoorn neemt een belangrijke plaats in
tussen de vele kastelen die graaf Floris V heeft laten
bouwen. Belangrijk is dat hij als een der eerste het
94
Fundering van de poorttoren met de brugpalen en de resten
van de hoektoren.
