Heemschutberichten
Arnhem, het Eiland en de Oeverstraal
In ons Decembernummer 1963 wercl in deze rubriek
melding gemaakt van een verzoek dat Heemschut
tot B. en W. van Arnhem had gericht om voor de
noordwand van de Oeverstraat restauratie der oude
panden te overwegen inpiaats van het terugleggen
van de rooilijn, dus sloping, en om in het schilder
achtige wijkje „het Eiland" enkele architectonisch
belangrijke en voor het stadsbeeld waardevolle pan
den te cloen herstellen.
B. en W. hebben geantwoord dat de verbreding van
de Oeverstraat een onderdeel vormt van een reeds
in 1949 vastgesteld wecleropbouwplan. Handhaving
van de noordzijde zou volgens B. en W. detoneren
bij de nieuwe bebouwing aan de zuidzijde waar de
vroegere bebouwing na zware oorlogsschade groten
deels werd geamoveerd. Het dagelijks bestuur van de
Bond Heemschut deelt deze mening niet: het stads
gezicht zou zeker aantrekkelijker worden wanneer
de nu haveloze gevelwand met de Eusebiustoren op
de achtergrond zou worden gerestaureerd.
Ten aanzien van het Eiland onderschrijven B. en W.
de mening van het Heemschutbestuur dat enkele
panden, met name de voormalige 18de eeuwse bak
kerij, architectonische en picturale kwaliteiten be
zitten. Volgens B. en W. verstoren echter de
panden aan de oostzijde de eenheid en ligt het plein
tje in een sterk gedevalueerde omgeving. Het verval
van sommige panden is bovendien reeds zover voort
geschreden dat restauratie op herbouw zou neer
komen. Op grond van deze argumenten heeft het
gemeentebestuur de Minister van O., K. en W. in
overweging gegeven de op de ontwerp-monumenten-
lijst voorkomende panden van de lijst af te voeren.
Heemschut betreurt deze gang van zaken: het is
geenszins met de hedendaagse inzichten van monu
mentenzorg in strijd een gevel opnieuw op te trek
ken en voor gerestaureerde panden bestaat veel
belangstelling, zeker in een stad als Arnhem die
door oorlogsgeweld reeds zoveel monumenten heeft
verloren.
's Plertogenbosch, Parade en binnensladsphm.
Er is onder de Bosschenaren die van hun stad hou
den grote ongerustheid over de wijze waarop het
gemeentebestuur binnenstadsproblemen behandelt.
Zo werd met opvallende snelheid enkele maanden
geleden een plan aangenomen en uitgevoerd waarbij
de Parade, het fraaie met linden beplante plein ter
zijde van de St. Jan, voor de bijl ging. Er komt wel
een nieuwe boombeplanting, namelijk van kastanjes,
die veel minder goed passen, en van de Parade gaat
de ruimte af voor een verkeersweg terwijl dé rest
goeddeels tot parkeerterrein wordt bëstemcLDé sfeer
van de Parade is vernield. Doch ook elders'in Den
Bosch wordt allerwege gebroken of worden slopin
gen voorbereid. Het is duidelijk dat er gewerkt
wordt aan de voorbereiding van wat straks in het
structuurplan zal worden vastgelegd. Dit structuur
plan verkeert, zoals dat heet, in een vergevorderd
stadium van voorbereiding. Maar het is nog geheim.
Nu is het niet onbegrijpelijk dat gemeentebesturen
soms wat huiverig zijn voor de openbaarheid bij het
voorbereiden van stedebouwkundige plannen. Voor
tijdige publicatie kan zeker in de huidige situatie
tot ongewenste speculatie leiden. Daar staat tegen
over dat de wet hiertegen de nodige garanties biedt
en dat er belangrijke zaken van algemeen belang op
het spel staan. Een historische stadskern is een ge
voelig organisme, maatregelen die een eenzijdig
economische of verkeerstechnische strekking hebben,
kunnen een onnodige ravage aanrichten in het stads
beeld. Daarvoor is tijdige openbaarheid gewenst,
zodat belanghebbenden en belangstellenden de plan
nen rustig kunnen bestuderen en hun inzichten in
de publieke discussie naar voren kunnen brengen.
Het bestuur van de Bond Heemschut heeft op grond
van deze overwegingen aan B. en W. van 's Hertogen
bosch verzocht het ontwerp bijtijds publiek te maken,
zoals dit b.v. in Leeuwarden en Haarlem is gebeurd.
Het antwoord was een korte mededeling dat struc
tuurplan en binnenstadsplan strikt vertrouwelijk
ter kennis van de gemeenteraadsleden zijn gebracht,
en dat het besluit na vaststelling in een openbare
raadsvergadering voor een ieder ter vrije kennis
neming is.
Men is geneigd op te merken: het moest er nog bij
komen dat de eenmaal gevallen beslissing ook nog
geheim gehouden werd! Na de wijze waarop het
Bossche gemeentebestuur de ontwerp-monumenten-
lijst heeft behandeld, maakt deze voorbereiding van
de stedebouwkundige plannen voor de binnenstad
een zeer pijnlijke indruk.
Breda, demping van de haven
Het ziet er naar uit dat de jarenlange strijd over
het al dan niet dempen van de Haven te Breda, die
met het Spanjaardsgat en de uit 1509 daterende
Granaat- en Duiventoren een fraai en historisch
zeer belangrijk complex vormt, ten langen leste is
beslist in dezelfde trieste zin als de strijd om de
Where te Purmerend.
In ons Juli-nummer 1963 (blz. 89—90) werd, naar
aanleiding van het dempingsbesluit van de gemeen
teraad in april '63, melding gemaakt van het adres
dat Heemschut over deze zaak tot de vorige Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen had
gericht. Op dit uitvoerige schrijven werd geen ant
woord ontvangen. Naar uit recente persberichten
blijkt, zou de demping dit voorjaar plaatsvinden.
27
