112
de woonstad voor het deel van de bevolking dat in
die industrie werkt, de stad voor de belangrijkste
gemeenschappelijke sportmanifestaties. Het zal een
geordende stad moeten zijn volgens een modern plan,
met een ruime en open opzet, die de mogelijkheden biedt
tot aanpassing aan de uitbreidingen welke door de nieu
we industrievestigingen, de wegen die men thans aanlegt
en nog zal moeten aanleggen, in het verschiet komen.
5. De twee delen van het nieuwe Venetië zullen een
organisch geheel vormen waarvan elk van beide zijn
eigen functie zal hebben, en waarvan de bestuurs-
en havenfuncties gemeenschappelijk zullen zijn. Zij
zullen dichter bij elkaar komen door de uitbreiding
van de woonwijken op het vasteland in de richting
van de lagune, en door de transportmiddelen die de
nieuwe moderne techniek kan bieden. De verbindingen
zullen niet alleen sneller en gemakkelijker worden
gemaakt door de vermeerdering van spoorlijnen en
wegen, of door de toename der normale vervoers
middelen te water, maar nieuwe bijna revolutionaire
middelen zullen de levensbehoefte van Venetië tegelijk
beter kunnen dienen en haar eilandkarakter meer
respecteren, middelen die inplaats van nieuwe wegen
en bruggen over de lagune te eisen, het mogelijk zullen
maken degenen die er reeds zijn prijs te geven."
Vriend en vijand in Venetië en Amsterdam
Kenmerkend voor dit overtuigende beleidsprogramma
is dat eerbiedige liefde voor het historische erfdeel
en energieke vernieuwingsdrang hierin onverbrekelijk
samenhangen, niet als compromis, maar als synthese.
Het eerste wordt gestuwd door het tweede, het tweede
krijgt zijn richting door het eerste. Wat niet mogelijk
was bij de ons allen vertrouwde primair historisch-
aesthetische benadering van de problemen, namelijk
de stem van het zakenleven en van de vele overheids
organen die andere dan culturele belangen behartigen,
dat kan op de basis van een dergelijk programma
bereikt worden. Het bevordert immers zowel de wel
vaart, de volksgezondheid en de volkshuisvesting,
als de bloei van kunsten en wetenschappen, en dit alles
met als achtergrond dat adembenemend schone
stadsbeeld der „Serenissima Repubblica".
Slaagt men er in op deze basis de enthousiaste mede
werking te krijgen van vele verantwoordelijke mensen
van buiten de kring der emotioneel met Venetiës
schoonheid verbondenen, dan zijn het niet meer de
„dichters en dromers" die geïsoleerd staan maar de
profiteurs van het verval, de groep die men in Italië
zo treffend aanduidt als* „pescicani", haaien. Zij wor
den waarachtig niet overwonnen door de voortref
felijke betogen van „Italia Nostra" of door een kloek
beleidsprogramma der gemeentelijke overheid. Zij
zijn slim, sterk en taai, daar zowel als hier. Het zal
nog lang duren voor men de kostbare oude steden
uit hun greep heeft bevrijd. Van doorslaggevend
belang is echter dat het rookgordijn van snorkende
leuzen over economische noodzaak, vooruitgang,
eisen van onze tijd, en dergelijke, wordt weggeblazen,
en duidelijk zichtbaar wordt waar het algemeen belang
ligt en waar de baatzuchtige roofbouw haar slag wil
slaan. In dat opzicht is de beginselverklaring van Prof.
Zanon Dal Bo een daad van grote betekenis.
Op vele punten is er een merkwaardige overeenkomst
tussen de binnenstadsproblemen van Amsterdam
en de zorgen om het historische Venetië. Ook bij ons
loopt de weg naar een hoopvolle toekomst door een
moeizaam en kostbaar herstelproces dat vorig eeuwse
misslagen ongedaan moet maken.
Amsterdam en Venetië: zustersteden zegt men. Mogen
het zustersteden zijn in een gemeenschappelijke opbloei,
waarin zich de contouren van hun groots verleden even
helder blijven aftekenen als op de doeken van Canaletto
en Jan van der Heyden! GEURT BRINKGREVE
Opkomend getij bij de l'unta delta
Salute. Venetië is groot geworden op
zee en kan niet leven zonder de zee
maar moet ook verdedigd worden tegen
de zee want het grensgebied tussen
land en water waarop de weergaloze
stad werd gebouwd, is aan voort
durende veranderingen onderhevig
(foto's 11 tjm 18: Ton Koot).
