uit 1935
'C
m
i
101
I
In het gedenkboek dat in 193 5 over Leeuwarden verscheen
lezen wij op blz280-281: Ten gevolge van de eischen
welke dat verkeer te land ging stellen werden achtereen
volgens verschillende grachten gedempt, o.a. in 1884. de
Eewal en het Heerenwaltje, waardoor een gedeelte van den
loop der oude Ee verdweende gracht, loopende van de
Tuinen langs Turfmarkt, Tweebaksmarkt en Zwitsersch
Waltje naar de Waeze in 1894. In den loop der laatste
kwarteeuw werd gelukkig meer en meer het besef levendig,
dat aan die dempingswoede paal en perk dient te worden
gesteld en niet alle oud stedenschoon, vaak noodeloos, aan
het verkeer ten offer mag worden gebracht. Sinds ook de
stedenbouwers van oordeel zijn, dat het niet alleen niet nood
zakelijk, maar zelfs niet gewenscht is om het hoofdverkeer
door de oude binnenstad te blijven leiden en de ervaring heeft
uitgewezen dat ook de zakenman er niet mede gediend is om
het doorgaande verkeer waaronder het zware vrachtverkeer
langs zijn winkel te krijgen, zoekt men de oplossing veel
meer in het omleggen van dat verkeer langs ruime ringwegen.
Dat niet de breede verkeerswegen doch de intieme nauwe
straten der oude stad als winkelstraten verre de voorkeur
verdienen, wordt echter door de belanghebbenden veelal nog
te weinig ingezien.
De gedempte grachten hebben trouwens zoowel hier als
elders, weinig tot de stadsverfraaiing bijgedragen. Had het
grachtsbeeld de eigenschap de vaak zeer uiteenlopende onder-
deelen tot een harmonisch geheel te vereenigen, bij de gedempte
gracht ontstaat een wanverhouding tusschen bebouwing en
straatbreedte en treden plaatselijke aesthetische gebreken wel
Zeer schrijnend naar voren. Het is dan ook te hopen, dat de
in 1920 plaats gevonden hebbende aanval in grootschen
stijl op het voortbestaan van de Tuinen, welke aanval geluk
kig kon worden afgeslagen, in het algemeen niet herhaald
zal worden en het gevaar voor dempen van de ons nog over
blijvende grachten, welke zoowel aesthetisch als historisch
tot de belangrijkste behooren, welke Leeuwarden heeft
bezeten, blijvend geweken zal blijken te zijn
Dit werd in 1935 geschreven door de directeur van Openbare
Werken. Bijna dertig jaar later bevat het voorgestelde struc
tuurplan toch weer dempingen, en toch weer verkeersdoor-
braken in de intieme binnenstadsstraten waarvan de winkel
functie zich sindsdien verder ontwikkeld heeft. De sindsdien
verder gerijpte inzichten over de noodzaak van voetgangersge
bieden zijn nog altijd niet diep genoeg doorgedrongen.
De fraaie gevel die in 1635 voor Dirk Albertsz uit Deventer gebouwd werd
in de St. Jacobsstraat vormt met zijn statige en eenvoudige buren een
hoogtepunt in de historische woonhuis-architectuur van Leeuwarden.
Maar ook het eenvoudige hofje aan de Nieuwe Buren dat nu dichtgetim
merd staat te verrotten zou na grondig herstel zowel uitstekend bruikbaar
voor bejaardenhuisvesting als aantrekkelijk in het stadsbeeld kunnen zijn.
(foto's 1 tjm 8 Louis van Paridon).
