91
en het bedrijfsleven tot behoud van een belangrijk
cultureel erfgoed, namelijk de zo kenmerkend Zaanse
houtarchitectuur. Ook de vorm die gekozen is ver
dient bewondering. Aan een nog ongeschonden bocht
van de Zaan wordt een woonwijk gesticht waarheen
woonhuizen, kenmerkende openbare gebouwen en
molens worden overgeplaatst. Zo wordt een levend
stadsdeel geschapen, goed bewoonbaar en in de toe
komst een toeristische attractie van zeer grote bete
kenis. Veel hangt echter af van de omgeving. In
Zaanse kringen en Heemschut sluit zich daarbij
van harte aan bestaat de hoop dat de eerste opzet
wordt uitgebreid zodat ook de Kalverpolder hierbij als
landschappelijk element wordt opgenomen. Dit zou
wijziging brengen in de bestaande bebouwingsplannen
voor de Kalverpolder, maar de Zaanse Schans, die
dan een waarlijk internationale allure als voorbeeld
van monumentenzorg zou krijgen, de nodige armslag
geven, terwijl omgekeerd de Schans ernstig zou wor
den geschaad indien de Kalverpolder met moderne
blokken wordt volgebouwd. Van harte hoopt het be
stuur van de Bond Heemschut dat het bewonderens
waardige élan waaraan de Stichting de Zaanse Schans
haar bestaan dankt, verder zal leiden tot de zo nood
zakelijke stap hierbij ook de Kalverpolder te betrek
ken. De wijzigingen in het rijks- en provinciaal wegen
net in de Zaanstreek zouden de aanleiding kunnen
zijn om nader te bestuderen of de in de Kalverpolder
geprojecteerde bebouwing niet beter elders verwe
zenlijkt kan worden.
Alkmaar, Kooltuin
De lezers van ons blad zullen zich herinneren met hoe
veel strijd enkele jaren geleden uit het beruchte „ba
sisplan" van de gemeente Alkmaar de ergste vergis
singen werden geweerd. Een van de zeer aanvecht
bare punten blijft het voornemen de Kooltuin te
dempen, als onderdeel van een geprojecteerde ver
keersweg door de stadskern van Kanaalkade naar
Luttik Oudorp, en verder naar de Laat, een gedachte
waarvan de onjuistheid thans, in 1963, nog veel dui
delijker spreekt dan toen het plan ontstond, maar die
toch ook al in strijd is met een der in de toelichting
op het basisplan genoemde richtlijnen nl. „verkeer
dat geen bepaald doel in de binnenstad zoekt, moet
zoveel mogelijk om de binnenstad heen geleid wor
den." Realisering van deze verkeersweg het ver
haal wordt wel zéér eentonig! zou een desastreuze
vernieling in de kleine Alkmaarse binnenstad teweeg
brengen, en tenslotte weinig effect sorteren omdat de
groei van het autopark toch sneller gaat. Maar ook
het eerste stukje, de Kooltuin, is al erg genoeg.
Verschillende tekenen wijzen er op dat het gemeente
bestuur voornemens is hier te beginnen: het plan om
de brug over de Kooltuin aan de zijde van cle Kanaal
kade door een dam te vervangen, en de opvallende,
om niet te zeggen, ergerlijke vervuiling van het
grachtje.
Nu zijn er in onze oude steden grachten aan te wijzen
met grotere allure dan de Kooltuin. Juist echter de
bescheiden schaal en afmetingen, de aardige oude
huisjes, de beplanting en de achter het grachtje op
rijzende bebouwing van de Achterdam geven aan het
geheel een bijzonder karakter, een intimiteit waarin
de historische sfeer van de Alkmaarse binnenstad
opmerkelijk gaaf is bewaard. De Kooltuin ligt in de
onmiddellijke nabijheid van de kaasmarkt en de Waag,
de aantrekkingspunten bij uitstek voor de vreemde
lingen. Na een bezoek aan de kaasmarkt verspreiden
de bezoekers zich meestal in de omgeving. Er bestaat
hier dus behoefte aan een rustig voetgangersdomein.
Een verkeersweg zou dan in hoge mate schadelijk
zijn. De panden langs Kooltuin en Achterdam, thans
ten dele sterk verwaarloosd, zouden zich na restauratie
bij uitstek lenen om er kleine ambachtelijke bedrijven
onder te brengen en winkels waar vreemdelingen
souvenirs en andere zaken kunnen kopen. Het wekt
verwondering dat het gemeentebestuur voor deze
unieke gelegenheid zo weinig aandacht heeft, en, in-
plaats van een dergelijke ook economisch aantrekke
lijke ontwikkeling te bevorderen, daartoe de moge
lijkheid afsnijdt.
Op grond van al deze overwegingen heeft het bestuur
van de Bond Heemschut de Minister van O.K. W.
verzocht door middel van de Monumentenwet het
stadsbeeld van de Kooltuin te beschermen en door
het weigeren van sloopvergunningen te voorkomen
dat de Alkmaarse binnenstad ter plaatse onherstelbaar
wordt geschaad.
Walcheren, streekplan
Hoogbouw is in „Heemschut" al herhaaldelijk ter
sprake gebracht, zowel in de steden als in het land
schap.
De moderne constructie- en lifttechniek maakt hoge
gebouwen met een „dure" bestemming niet alleen
mogelijk, maar ook winstgevend, vooral in een aan
trekkelijke omgeving.
Vandaar de voortdurende pogingen om op mooie
punten hoog te mogen bouwen, en vandaar de nood
zaak voor gemeentelijke en provinciale autoriteiten
aan deze druk weerstand te bieden, omdat men aan
de één niet weigeren mag wat men aan de ander
toestaat en het dan met die aantrekkelijke omgeving
al heel gauw afgelopen zou zijn.
Helaas hebben de ontwerpers van de tweede partiële
herziening van het streekplan Walcheren een zwak
moment gehad toen zij de mogelijkheid openden in
het duingebied ten noorden van Vrouwenpolder een
hotel te bouwen van ten minste 30 m hoogte en een
lengte van i 20 m. Daarmee is het hek van de dam,
elke volgende herziening kan nieuwe gegadigden
brengen met gelijke rechten. Overigens is één ge
bouw van deze afmetingen voor de contour van Wal
cheren, een contour van de duinenrij vervloeiend in
dijken met de oprijzende torens van Middelburg en
Veere, al genoeg om de schoonheid van dit wijde
cultuurlandschap te verstoren. Dat er meer logies-
gelegenheid komt voor de recreatiezoekenden zal
nodig zijn, zeker met het oog op de toekomstige ont-
