.1
worden teruggebracht. Meer nog valt er wellicht te
zeggen voor de huisvesting van een cultureel (ont-
moetings-) centrum. Eindhoven heelt hier al lang
behoefte aan. Qua inrichting is het gebouw daarvoor
uitstekend geschikt of geschikt te maken. De archi
tectonische allure welke het gebouw heeft en de lig
ging ervan midden in de stacl zouden deze keuze ook
in ideële zin volkomen rechtvaardigen.
Nadat het oucl-stadhuis eenmaal zijn aanvankelijke
functie had verloren werd over 't algemeen weinig
piëteit voor liet gebouw aan de dag gelegd. Dat
oleek reecls in liet begin van de dertiger jaren, toen
men het nodig oordeelde het fraaie trapüordes, dat
uiteraard wat ruimte van het trottoir wegnam,
te verwijderen. Daarmee werd een maatregel vol
trokken die tot in onze dagen door menig oud-Eind-
hovenaar wordt betreurd. Met de verwijdering van
dit trapbordes werden niet alleen de maatverhoudin
gen van de ingangspartij geweld aangedaan maar ook
ging hiermee een belangrijk element verloren dat
„schaal''-bepalend was voor 't gebouw in zijn geheel.
Gelukkig was de ingreep echter nog van te weinig
imjrortantie om ook ernstig nadelig te zijn voor het
monumentale aspect als zodanig. A'Vij zouden ons mo
gen verheugen ais 't alleen bij dit verliespunt mocht
blijven. Want thans, anno 1963, bedreigt het ge
bouw een veel groter gevaar. Een doorbraak, die men
naar alle waarschijnlijkheid voornemens is te maken
zal de totale ondergang van het gebouw tot gevolg
hebben. De bedoeling, van deze doorbraak is een.
•rechtstreekse doorstroming van het verkeer tot stand
te brengen vanaf de Kleine Berg tot aan de oude
Markt. De voorgenomen verbinding kruist de Kei
zersgracht, gaat dwars door het voormalige stadhuis
en haakt vervolgens op de Jan van Eloofstraat in. Dit
overeenkomstig het „jalan Van der Laan", al dikwijls
becritiseercl en destijds beslist niet spontaan door de
gemeenteraad goedgekeurd. De voorlichting omtrent
de hier bedoelde doorbraak, vooral wat betreft de
daaruit voortspruitende afbraak van 't oud-stadhuis
is uiterst jaover geweest, althans niet in overeenstem
ming met het belang van deze aangelegenheid. Dat is
uiteraard te laken, want als men nauwelijks weet
wat er aan de hand is, is het moeilijk enig protest
te laten horen.En vooraleer men zich in clë materie
heeft verdiept, zich een oordeel heeft gevormd en zijn
critiek heeft, voorbereid kunnen onherroejaelijke be
sluiten reeds genomen zijn. Wij hopen nietemin dat
deze jaublicatie nog oja tijd komt en dat ze niet alleen
tot bezinning maar ook metterdaad tot wijziging van
de bestaande plannen zal leiden.
Wij verkeren overigens met onze verdediging van 't
oud-staclhuis in een enigszins moeilijk parket. Het
jaar waarin met de bouw van het stadhuis wordt be
gonnen valt samen met de geboorte van Berlage. De
neo-gotiek is dan sterk in opkomst en weldra viert
zij haar grootste triomfen. Maar uiteraard heeft zij
niet 't eeuwige leven. Als Berlage 35 jaar later te Am
sterdam zijn koopmansbeurs tot stand brengt is het
keerpunt in zicht. Weliswaar is" 'dit gebouw nog wat
zwaar op de hand maar het opent de weg naar een
groter zelfbewustzijn en een toekomst met een.eigen
visie oja kunst en architectuur. De tijd is nu langza
merhand rijp voor een eigentijdse creativiteit, hoe on
volkomen deze dikwijls ook nog zijn zal. Met dat al be
gint de invloed van de neo-gotiek geleidelijk te min
deren. Na de eeuwwisseling ontstaat er zelfs bepaalcf
een aversie tegen. De stijl die eerst jubelend werd
geadoreerd kan voortaan niet smadelijk genoeg wor-
clen verguisd. Deze reactie was uiteraard even onver
mijdelijk als noodzakelijk en het is ook wel te begrij
pen dat de gevolgen hiervan tot in onze tijd zijn blij
ven doorwerken. Want een eenmaal ingenomen
standpunt heeft dikwijls een hardnekkig leven. Nog
altijd staat men laatdunkend en met grote voorin
genomenheid tegenover de neo-gotiek. Aan bouwver-
ken uit deze periode wordt betrekkelijk weinig waar
de gehecht en als men ze om een of andere reden wil
opruimen zal dat als regel niet op tegenstand stuiten.
Men benadert de neo-gotiek te veel vanuit de heden
daagse, moderne principes. De eigen-waarcle ervan
wordt zodoende over 't hoofd gezien. Om de werke
lijke betekenis van de neo-gotiek te kunnen beoorde-
63
Het 16de eeuwse stadhuisin 1865 gesloopt.
