Het bijzondere van „De Algemeene"
Bij het verbranden van een gebouw van Berlage
Het op 16 februari 1963 verbrande gebouw van C. en
A. Brenninkmeijer in Amsterdam werd in 1893 door
H. P. Berlage ontworpen als het hoofdkantoor van de
Algemeene Maatschappij van Levensverzekering en
Lijfrente. De architect had, zoals uit een ongepubli
ceerde lezing van 1889 blijkt, reeds enige jaren in de
geest afscheid genomen van de algemeen geldende
bouwkunst, die in een akademisch variëren van
stijlen uit het verleden vastgelopen was. De toen 33-
jarige Berlage keerde zich heftig of ironisch, maar
immer onomwonden tegen de zondvloed van onbe
grepen ornamenten, die zelfs in „het armzaligste
huurhuis" nooit ontbraken, tegen de pretentieuze
voorstellingen met jagers of tortelduiven in de
„mooie" kamer, tegen het onpraktische meubilair en
zelfs reeds tegen de door de centrale verwarming
overbodig geworden huiselijke haard. Het moderne
uit die jaren vond hij vervelend en hij verwachtte
redding door zoeken. Hij wist nog niet hoe deze
nieuwe bouwkunst er uit zou zien en kon er slechts
deze bedachtzame en gezonde opmerking over ma
ken:
„Wanneer de nieuwe denkbeelden op geestelijk en
maatschappelijk gebied zich zullen hebben bevestigd,
zal de tijd van zoeken hebben geleid tot een
„weten wat men wil", en er zal een kunst ontstaan,
die een volkomen uiting is van het gehele moderne
leven."
33
Het gebouw van C. en Azoals het jarenlang een ver
trouwd en fraai element in de gevelwand van het Damrak
vormde (foto Gem. Archiefdienst)
