A
12
lottige plannen met de beken)wanneer de grote pro
jecten Beneden-Dinkel (bijna klaar) - en Denekampse-
veld - pas begonnen - zijn uitgevoerd, zullen de Twen
tenaren, zullen de Nederlanders die aan dit stukje
vaderland hun hart hebben verloren, beseffen, dat
hier een onherstelbaar verlies wordt geleden.
Had dit dan niet kunnen worden voorkomen
Gedeeltelijk misschien: wanneer er tijdig een streek
plan voor Twente tot stand was gebracht - er zou er al
jaren geleden een worden opgesteld, maar pas de
laatste tijd wordt er enige vaart achter gezet en:
wanneer er bij de uitvoering van de ruilverkavelingen
wat meer rekening was gehouden met de geaardheid
van dit karakteristieke en zelfs voor kleine verande
ringen al zeer gevoelige landschap. Als men de schoon
heid van noordoost Twente had willen behouden, dan
had men trouwens geen ruilverkavelingensprojecten
van zo grote omvang moeten ontwerpen, elke ruilver
kaveling brengt nu eenmaal het opofferen van hout
gewas, het verharden van zandwegen, het veranderen
van de waterhuishouding mee, het trekt hier alleen
meer de aandacht, nietwaar heren cultuurtechnici
Ja, want als uw werk gedaan is, is het ook met de be
koring van het landschap gedaan
Zijn er dan geen ruilverkavelingen in Twente uitge
voerd waarvan wat goeds is te vertellen? O zeker.
Op een persexcursie langs recreatie-objecten, onlangs
georganiseerd door het ministerie van O.K. en W.,
werd de deelnemers de Stokkumer es bij Markelo ge
toond, waar inderdaad bij de ruilverkaveling een aan
trekkelijk landschap is „gemaakt". Zelfs hiervoor
kunnen degenen die het vroeger daar gekend hebben,
nog weinig geestdrift opbrengen - die categorie sterft
trouwens op den duur wel uit - maar wanneer men
het vergelijkt met wat elders in Twente op het gebied
van ruilverkaveling en ontginning gebeurt, dan mag
men over de Stokkumer es bepaald niet klagen.
Ruilverkavelingsovereenkomsten
De Vasser es! (het is blijkbaar moeilijk afscheid te ne
men van Twente). Kent u dat glooiende land in de.
buurt van Ootmarsum? Er is een ruilverkavelings
overeenkomst voor gemaakt, de Ned. Heide Maat
schappij heeft de plannen ontworpen, ook het land
schapsplan, en ik houd mijn hart vast dat de prachtige
houtwallen die de randen markeren, zullen worden op
geruimd waarmee al weer iets essentieels aan de
schoonheid van deze streek zou zijn ontnomen.
Wat een ruilverkavelingsorrrertóomr/ is? Ze komt tot
stand cp initiatief van de betrokken grondeigenaren
of van bijv. een gemeente, een waterschap of een
landbouworganisatie. De belanghebbenden geven
dan opdracht óf aan de Ned. Heide Maatschappij óf
aan de Grond Mij, de plannen op te stellen. De Cul
tuurtechnische Dienst ontwerpt daarna een rege
ling betreffende de door het Rijk te verlenen bijdrage.
Zo'n ruilverkavelingsovereenkomst maakt het moge
lijk relatief kleine projecten snel te realiseren - al
worden ook hier de blokken al weer groter - en het
aantal van deze overeenkomsten neemt de laatste
jaren sterk toe. De voorzitter van de Ned. Heide Mij
heeft zich zelfs al in het openbaar afgevraagd of er
bij de uitvoering van meer vrijwillige ruilverkavelingen
nog wel behoefte aan wettelijke ruilverkavelingen zal
bestaan. Uit verklaringen van de minister van land
bouw en visserij is echter wel gebleken dat deze er
anders over denkt. In de memorie van toelichting
op zijn hoofdstuk van de begroting-1963 heeft mr.
Marijnen er op gewezen, dat de ruilverkavelings
overeenkomsten additionele activiteiten zijn. Met andere
woorden: ze komen pas in de tweede plaats.
Wanneer het in eerste aanleg gelukt de fraaie glooiing
van zo'n Twentse es te bewaren en de bijl uit de
buurt te houden van de boomstoffering, dan is men
er nog niet. De natuurbescherming moet ook tijdens
en na de uitvoering van de ruilverkaveling op haar
qui vive blijven. Het zou kunnen gebeuren, dat men
tijdens het werk plotseling zand nodig had en tot af
graving overging, waardoor de glooiing alsnog zou
verdwijnen, het zou ook kunnen zijn, dat aanvankelijk
gespaard natuurschoon na de uitvoering nog werd
opgeofferd doordat boeren die het in eigendom had
den, tot ontginning overgingen. Dat is bij ruilverka
velingen in Twente al enige malen gebeuld!
Het onlwerp-Naluurbeschermingswet
Maar nu kan dan met voldoening worden aangestipt
dat het op 9 juli 1962 bij de Tweede Kamer ingediende
ontwerp-Natüurbeschermingswet waarschijnlijk de
mogelijkheid zal bieden zo iets in de toekomst te be
letten. Krachtens deze wet zal de minister van O.K.
en W. immers - wanneer zijn ambtgenoot van Volks
huisvesting en! Bouwnijverheid het ook goed vindt -
een terrein kunnen aanwijzen als beschermd natuur
monument.
Nieuwe sloot in de Twentse ruilverkaveling.
