9
Er doen zich gevallen voor waarbij het nieuwe land
schap een totaal ander uiterlijk verkrijgt dan het
oorspronkelijke te zien gaf. Dit treedt b.v. op bij vol
ledig open gebieden, waarin bewoning onmogelijk
was door waterbezwaar of anderszins. De exploitatie
van dergelijke gebieden kon slechts van soms grote
afstanden plaats vinden. Bij opheffing van het water-
bezwaar door cultuurtechnische maatregelen ontstaat
de mogelijkheid van bewoning, waartoe boerderijver
plaatsing de gelegenheid schept. Het landschappelijk
karakter wijzigt zich daardoor volkomen. Als over
het scheppen van nieuwe landschappen wordt gespro
ken dan geldt dit zeker voor dergelijke gebieden. Ook
de omvorming van vaarpolders in rijpolders is van
enorme invloed op het landschapsbeeld.
Van groot belang is het, dat bij dergelijke a.h.w. prin
cipiële veranderingen in het landschap de nieuwe ele
menten, zoals de nieuw te stichten boerderijen worden
voorzien van een goede erfbeplanting. Niet alleen uit
een oogpunt van doelmatigheid en van beschutting
van huis en hof en het verkrijgen van een huiselijke
sfeer te midden van de open ruimte, is een erfbe
planting wenselijk, maar ook voor het zich voegen van
de erven in het nieuw bewoonde land kan een royale
beplanting niet worden gemist.
De algemene betekenis van het landschapsschoon
neemt ook voor de agrarische gebieden meer en meer
toe. Voor de ontspanning zoekende bevolking, die in
toenemende mate verstedelijkt, is het veelzijdig inge
richte cultuurlandschap van eminent belang. Bij
een bewuste opbouw van het landschap dient dan
ook tei dege rekening worden gehouden met de re
creatieve functie, die het boerenland kan vervullen.
De landschapsverzorging in de ruilverkaveling kan bij
de aanvang van het opstellen der plannen rekening
houden met het dienstbaar maken van het toekom
stige landschap voor recreatieve doeleinden als b.v.
de aanleg van afzonderlijke rijwielpaden, het inrichten
van picknickplaatsen, het bestemmen van terreinen
voor kamperen, de aanleg van jachthavens en aanleg
plaatsen, het dienstbaar maken van landbouwwegen
voor recreatief vervoer en verblijf enz.
De toenemende betekenis van het recreatief aantrek
kelijke cultuurlandschap maakt het anderszijds nood
zakelijk grote voorzichtigheid te beti achten met een
radicale reconstructie van dergelijke in de huidige vorm
voor ontspanning voortreffelijk geschikte landschap
pen. Wat dat betreft zijn er grenzen, die niet over
schreden mogen worden. De mate waarin zulke ter
reinen omvorming kunnen verdragen zal met zorg
moeten worden overwogen, waarbij aan het blijvend
behoud van landschappelijke schoonheid de grootste
aandacht moet worden gewijd. Dit stelt onze gemeen
schap zeker voor problemen, want de landbouw is
geen tak van bedrijf, die zich leent om in een historisch
museum te worden ondergebracht.
Een moeilijk punt bij het verwerkelijken van het aan
diverse behoeften aangepast landschapsplan vormt
nog wel eens de financiering. De kosten van het land
schapsplan kunnen redelijkerwijze slechts tot op zekere
hoogte door de belanghebbenden worden opgebracht.
Er zijn dus bijdragen van het Ministerie van Land
bouw nodig, maar ook deze zijn voor deze sector
van beperkte aaid. Het landschapsplan moet zich
derhalve richten op gebrekkige geldelijke mogelijk
heden. De kosten, die aan het tot standbrengen van
een ruilverkaveling zijn verbonden, lopen sterk uiteen
al naarmate voorzieningen nodig zijn. Nu zijn deze
kosten dikwijls in het geheel niet evenredig aan de
kosten van de eigenlijke verbetering van de landin
richting. Verkavelingen, waarin veel nieuw hout moet
worden geplant ter vervanging van verloren gaand
bestaand hout en verkavelingen, die veel beplantingen
vergen om een bestaand onaantrekkelijk landschap te
verbeteren, zijn verhoudingsgewijze duur. Dit houdt
in, dat het landschapsplan in zijn opzet beperkt moet
worden gehouden en niet de vorm kan worden ge
geven, die het feitelijk zou moeten hebben om de mo
gelijkheden tot het verkrijgen van een alleszins be
vredigend nieuw landschap uit te buiten. Er worden
dan belangrijke kansen gemist! Dit moet worden be
treurd, nu het hoe langer hoe meer nodig wordt het
cultuurlandschap dienstbaar te maken aan de recre
atie in de open lucht.
Het is dringend nodig, dat voor dit probleem een alles
zins bevredigende oplossing wordt gevonden. Vooral
ook voor de financiering van de voorzieningen, die
in het bijzonder op de recreatie zijn gericht is het te
genover de landbouw redelijk, dat daarbij door andere
instanties geldelijke hulp wordt geboden. Slechts dan
zal het mogelijk zijn de landschapsplannen tot een
zodanige hoogte te ontwikkelen, dat zij aan de ter
wille van het algemeen belang te stellen eisen voldoen.
Ir. G. A. OVERDIJKINK
In de ruilverkaveling gespaarde Kroeze-eik op de Rossümeres. Langs de
in ruilverkavslingsverband verharde weg is een houtsingel aangebracht
als scheiding van es en groenland.
