met aanvullende gemeentelijke lijst in 1925. Er mag
worden verondersteld dat thans voldoende waar
borgen aanwezig zijn, om het behoud van al die
nummers te verzekeren. Doch het tegendeel blijkt
helaas waar te zijn. Want een nieuw en voor Brielle
zeer zeker elementair begrip begint zich te open
baren.
Den Briel, vanwaar de rondtrekkende marskramer,
al o£ niet met hondekar, de bewoners van Voorne
en Putten van allerlei levensnoodzakelijkheden
placht te voorzien, gaat zich opmaken winkels te
creëren in navolging van de grote stad. Waar eens in
het centrum, daar waar Nobelstraat en Voorstraat
in elkaar overgaan, de regentenstand zich had ge
concentreerd, wordt thans een winkelcentrum saam
gedrongen, een proces, waarbij voorname en stijl
volle gevels verbouwd worden tot etalageruimten.
Als architectonisch devies geldt slechts de navolging
van wat de grote stad op dit terrein had voortge
bracht. De meest extreme en wild geglazuurde puien
worden opgetrokken; menige gave trapgevel ver
dwijnt, zonder dat er enig protest van de zijde der
monumentencommissie wordt vernomen. De statige
iepenrijen langs de havens worden langzaam maar
zeker onttakeld en niet verder aangevuld. Vooral
het verdwijnen van dit groen is de reden, dat het
historisch karakter van Brielle wel zwaar wordt ge
schonden.
Toch, het moet gezegd, blijkt onder meer aan de
hand van tekeningen en prenten, dat er nog steeds
iets van die typische brielse sfeer valt waar te nemen,
nog zijn er hier en daar de sierlijke smeedijzeren
hekken en de hardstenen stoepen om op de uitzon
derlijke positie der bewoners nadruk te leggen
De tweede wereldoorlog gaat voorbij, zonder al te
diepe wonden achter te laten. Wel wordt tijdens
een bombardement op 4 maart 1942 een overigens
niet interessant stadsdeel verwoest. Als het enige
belangrijke op het gebied van het stedeschoon geldt
het besluit van 1941 om alle stadsverbouwingen on
der de goedkeuring te laten vallen van het instituut
Stad en Landschap te Rotterdam.
Wie in staat is om een vergelijking te trekken tus
sen „hoe Brielle er uitzag in 1945" en „wat er van
Brielle geworden is", zal uit den aard deze verge
lijking af laten hangen van zijn smaak. Velen zullen
zeggen „er is in Brielle heel wat opgeknapt en op
geruimd, maar het blijft alles bij elkaar nog steeds
een oud boeltje. Sanering is dan ook dringend
noodzakelijk."
De andere groep (natuurlijk een weinig omvangrijke
en zeker niet vertegenwoordigende het autochtone
gedeelte van de bevolking) steekt zijn verontwaar
diging niet onder stoelen of banken en zegt: „Wat
is er in Brielle veel verknoeid! Is hier dan geen
monumentencommissie? Wie is hier de welstands
commissie? Kan dit allemaal maar? Als men zo
doorgaat, blijft er van het historische en artistiek
waardevolle Den Briel niet veel meer over!"
Inderdaad is er na de oorlog in Brielle veel ver
anderd. Het in 1946 tot burgemeester benoemde
Tweede Kamerlid H. van Sleen heeft zijn bestuur
lijke kundigheden en zijn belangrijke invloed in
dienst van deze wel zeer verarmde en verwaarloosde
gemeente kunnen stellen. Onder diens krachtige,
maar korte leiding, zijn dan ook vele belangrijke
verstrekkende initiatieven genomen, welke het
uiterlijk van de stad wel grondig hebben gewijzigd.
De stoepen der hoofdstraten werden verwijderd ten
dienste van riolering en verkeer. Goede besluiten
werden genomen ten aanzien van het behoud van
een vijftal zich in vergaande staat bevindende mo
numenten: Het Brighittenpoortje, de Sint-Catha-
rinakerk, het Stadhuis, de Waag en het Wagemakers-
huis, het een en ander met het oog op de „recrea
tie", zoals deze door het provinciaal bestuur van
Zuid-Holland rondom de inmiddels afgedamde
Brielse Maas werd voorbereid. De karakteristieke
Julianabrug en de schilderachtige houten Rode
Brug werden door nieuwe stalen vervangen met
het oog op het toenemende verkeer. Door de bouw
van verschillende scholen en het creëren van nieu
we onderwijsinstellingen werd Brielle een uitge
breid schoolcentrum.
Jachthavens werden gegraven en aldus kon Brielle
zich opmaken een middelpunt voor de watersport
89
Wat er van een pand, vermeld op de rijkslijst, tenslotte
geworden is.
