Saneringsplan voor Vlissingen
99
Meer dan enige andere havenstad heeft Vlissingen te
kampen met het probleem van een excentrische ligging
der oudste delen. Slechts op drie dicht bij elkaar ge
legen punten is contact tussen nieuwe wijken en oude
stad mogelijk, (afb. i).
Talrijke rampen hebben Vlissingen getroffen: een
bombardement in 1809 (het fraaie renaissance-
raadhuis ging hierbij verloren); de brand in de St.
Jac.obskerk in 1911de oorlogsjaren 40-45 en de over
stroming van 1953. Dempingen in 1909 tastten het
karakter van de oude stad ernstig aan. Tenslotte
slokt de Maatschappij de Schelde, op zichzelf een
welvaartsbron voor de stad, steeds méér hiervan op.
Lètterlijk, zoals moge blijken uit afbeelding 2
Een gaaf historisch centrum kan men dus niet ver
wachten. Eerder moet men zich Verwonderen over
wat er mede dank zij een niet onbelangrijk aantal
restauraties nog intact is. Dat men dit oudste deel
inderdaad als cèntrum zou handhaven, was beslist
niet vanzelfsprekend. De aanwezigheid van enkele
karakteristieke elementen is mogelijk doorslagge
vend geweest. Dit zijn (afb. 3): de ondanks de ver
minkingen nog altijd aantrekkelijke v.m. oude haven,
thans Bellamy ,,park", de terzijde gelegen St. Jacobs-
kerk, de Nieuwendijk waar dank zij de Engelse
Kaai nog direct contact tussen bebouwing en water
is de Boulevard de Ruyter en de Walstraat, een
weinig fraaie, maar florerende winkelstraat.
Voor een inzicht in de huidige plattegrond is een kort
overzicht van de groei noodzakelijk. 1). (afb. 4).
Tot diep in de zestiende eeuw was de zeshoekige
stad begrensd door het Molenwater, de zee-dijk (een
restant van de Westpoort markeert nog het vroegere
punt van samenkomst), de Nieuwe Haven of Engelse
Kaai en de oostelijke stadsgracht.
Rond 1580 werd een onvoltooide citadel van Alva
als „Nieuwstad" bij de stad getrokken; de vroegere
oostelijke gracht werd naar het oosten verplaatst
1) Zie Herma M. van den Berg, het Raadhuis van Vlissingen in de
stedebouwkundige ontwikkeling van de stad, Buil. K.N.O.B.
1956, kol. 157.
1 Het contact lussen nieuwe wijken
en oude stad te Vlissingen verge
leken met dat ineen gewone water
stad en dat in een landstad.
2 De voornaamste elementen in de oude staddie voor de centrum functie
van belang zijn: het Bellamypark met loodrecht daarop de Nieuwendijk
de St. Jacobskerk op de Oude Markt, de Boulevard de Ruyterde Wal
straat en als eenzaam monument het stadhuis.
3 Links: Fragment van een 17de eeuwse kerk, opgenomen in een der loodsen
van de Mij. de Schelde. Foto: C. L. T. C.
