Om het Zeister Slot
63
Naar aanleiding van het voorstel tot partiële herzie
ning van het uitbreidingsplan betreffende het Slot en
omgeving, heeft een groot aantal ingezetenen een
schrijven tot de gemeenteraad gericht, waaruit wij
enkele alinea's citeren.
„Van oudsher heeft men er in Zeist angstvallig en
naarstig op toegezien, dat de natuurlijke scheiding
tussen het gehele gebied der Evangelische Broeder
gemeente met het Slot, en het overige Zeist, nl. de
beide dorpsstraten, als zodanig blijvend zou worden
erkend en gehandhaafd ten einde de bijzondere serene
rust en intimiteit van het Hernhuttercomplex te
waarborgen.
Toen omstreeks 1926 een zekere „restauratie" heeft
plaats gehad van het gebied tussen Slot en het Rond
de „Voortuyn" van het Slot is er uitdrukkelijk van
uitgegaan, dat aan de conceptie van de laat 17de-
eeuwse tuinaanleg, die in grote lijnen tussen het Slot
en het Rond nog aanwezig is het enige restant van
de majestueuze tuinaanleg aan voor- en achterzijde
van het Slot van 1686 geen wijziging mocht worden
aangebracht. Men was immers van oordeel dat de
harmonische werking van de midden-18de eeuw in
deze „Voortuyn" gestichte Hernhutternederzetting
met de gehele slotaanleg in geen enkel opzicht mocht
worden gestoord.
Ondergetekenden mogen er in dit verband aan
herinneren, dat, toen in 1928 het Rijk op wrede en
hoogst onverantwoorde wijze het natuurschoon en de
intimiteit rond het Slot en zijn omgeving wilde ver
nielen en verstoren, niet alleen in Zeist maar in heel
den lande een storm van verontwaardiging losbrak.
Aan het. krachtige optreden van het toenmalige
gemeentebestuur, aan een brede actie uit de Zeister
burgerij en aan de ernstige protesten van buiten Zeist
is het danken geweest dat toen 's Rijks onzalige plan
nen met Zeist geen doorgang hebben gevonden."
Na een uitvoerige bespreking van het plan om door
verbreding en doortrekking van de Lageweg, waaraan
flatgebouwen geprojecteerd zijn, hier een grote ver
keersweg te leggen ter ontlasting van de dorpsstraten
bij het Rond, vervolgt het adres: „Afgezien ervan dat
door de bestemming van de Lageweg tot verkeersader
het afgerond geheel van „Het Slot en zijn omgeving"
totaal en voor goed verstoord zou worden, zouden niet
alleen de ingekorte achtertuinen van de huizen aan
het Broederplein door welke inkorting de juiste ver-
Een hoekje van de Lageweg dat zou moeten verdwijnen. Foto: S. Reitsma
houdingen ter plaatse zouden worden verbroken
disharmonisch aan een grote verkeersweg komen te
liggen, doch zou bovendien een der meest typisch
i8de-eeuwse huizen der Broedergemeente Lageweg 2
met zijn insteekverdieping en ruimte voor beoefening
van het ambacht, vanouds de Smederij van Friis,
thans Schoenmakerij moeten worden afgebroken
en zou één der meest schilderachtige hoekjes onzer
gemeente de smederij (schoenmakerij), het brugge
tje, de Karpervijver/Lageweg gedoemd zijn te ver
dwijnen. Hiertegen moeten ondergetekenden zich te
weer stellen."
Het adres bestrijdt vervolgens de juistheid van de
verkeersoplossing die het plan beoogt, en besluit met
het verzoek aan de Raad aan dit plan de goedkeuring
te willen onthouden.
Wij zouden hieraan nog kunnen toevoegen dat het wel
héél ongerijmd zou zijn om, terwijl de restauratie van
het Slot net op gang is gekomen en men van plan is
in dit vroegere verblijf van de graven van Nassau-
Odijk een landelijk cultureel centrum in te richten
hetgeen zowel de gemeente als het Rijk het nodige
kost de omgeving, die het Slot voor congressen e.d.
zo bijzonder geschikt maakt, zijn schone harmonie te
willen ontnemen. In ieder geval is volgens de laatste
berichten het plan ingetrokken om andere mogelijk
heden te bestuderen. Met het oog op de zeer bijzon
dere betekenis die het Slot met zijn omringende be
bouwing en begroeiing heeft hopen wij hierover in ons
volgende nummer een beschouwing te publiceren.
G. B.
