70
deftige witgepleisterde huizen, die in hun koele, stijve
waardigheid bepaald niet lelijk waren. Dit alles is
zeker geen stijlimitatie, ook al kwamen er 'pilasters,
frontons en soms zuilen aan te pas, het is de zuivere
bouwkunstige expressie van de i gde eeuw van vóór
het industriële tijdperk. Het is een stille periode ge-
weestin de nederlandse cultuurgeschiedenis, die meest
al met enige wrevel over zoveel saaie burgerlijkheid
wordt voorbijgegaan. Maar toch heeft die tijd een
tegenwoordig weer zeer gewaardeerde interieurstijl
voortgebracht, de nederlandse biedermeier, verder
uitstekende schilders, zoals Nuyen, J. W. Bilders of
J. A. Knip, een intensieve huismuziekbeoefening en
litteraire documenten als de Camera Obscura en
Piet Paaltjens. Het wès niet zo'n onvruchtbare tijd als
men veelal denkt.
Hiervan is het Tilburgse Raadhuis een waardevol
monument. In een stad die zo snel van gedaante ver
andert en die zo weinig getuigen van haar historische
achtergrond heeft als Tilburg, is het dubbel belangrijk
respect te tonen voor de schaarse monumenten.
Volgens de in de raad aangenomen plannen moet het
gebouw worden afgebroken. Voorlopig zal het echter
nog wel blijven staan, in ieder geval tot er een nieuwe
secretarie is gebouwd. Bovendien staat het wat B. en
W. over het hoofd hadden gezien op de monumen
tenlijst. Dat geeft nog tijd om het saneringsplan op dit
onderdeel nog eens even nader te bekijken. Er bestaan
immers altijd meerdere mogelijkheden; het is een
kwestie van vindingrijkheid en goede wil om alter
natieven te zoeken die het beoogde nuttige effect langs
een iets andere weg bereiken.
Van harte stemt daarom de Bond Heemschut in met
de actie der Tilburgenaars die een voor hun stad be
langrijk gebouw willen redden. Taltijk zijn de pers
commentaren en naar aanleiding daarvan zijn reeds
vele briefkaarten op ons secretariaat binnengekomen
die voor behoud van het Raadhuis van Tilburg pleiten.
Deze reacties duiden op meeleven met de openbare
zaak en op daadwerkelijke belangstelling voor de
toekomstige ontwikkeling. Het lijkt ons zeer onwaar
schijnlijk dat het Tilburgse gemeentebestuur voor deze
stemmen van zijn medeburgers ongevoelig zou zijn.
G. B.
DE ZAANSE SCHANS
vervolg van blz66
een terrein ten noorden van de Julianabrug, fraai
gelegen aan de Zaan en juist tegenover de bekende
Gortershoek, voor bijzondere bebouwing bestemd.
De gemeente Zaandam stelde voor dit terrein een
partieel uitbreidingsplan vast, waarvan de be
bouwingsvoorschriften het bouwen in hout toestaan.
Voorts kocht deze gemeente de terreinen aan en be
noemde een gemeentelijke commissie om het voor
bereidend werk te verrichten.
Intussen was de gemeente Zaandam reeds gedwongen
geworden ten behoeve van de stadsuitbreiding twee
molens en een aantal houten panden te slopen.
De meeste panden werden zorgvuldig gesloopt en de
materialen opgeslagen.
Het bleek mogelijk reeds één pand naar de buurt over
te brengen en te herbouwen, waar het sinds i januari
weer normaal wordt bewoond. Voorts werd de ge
sloopte specerijmolen „De Huisman" herplaatst op
een in de Schans aanwezige houten schuur en geheel
bedrijfsvaardig opgesteld.
Tenslotte is men op het ogenblik bezig het lijf van de
enig overgebleven verfmolen „De Duinjager" te
plaatsen op de even ten noorden van de Schans staande
molenschuur „De Kat", zodat binnenkort „De Huis
man" en „De Duinjager", te samen met de onlangs
gerestaureerde meelmolen „De Bleke Dood" en de
oliemolen „De Ooievaar" weer hun wieken naar de
wind zullen kunnen draaien.
Nadat op een aanvrage om Rijkssubsidie in de kosten
van overplaatsing der panden medio 1959 een gunstig
antwoord van het Ministerie van O.K. en W werd ont
vangen, vormde de totstandkoming van het plan een
punt van ernstige beraadslaging in de 9 Zaanse ge
meenteraden. Ondanks de grote financiële offers, die
gebracht moeten worden, zijn de voorstellen daartoe
in de zeven gemeenteraden, die het plan reeds hebben
behandeld, met zeer veel begrip voor de culturele
achtergrond, goedgekeurd.
Nu er goede hoop bestaat, dat ook het Provinciaal be
stuur van Noordholland het stichten van de Zaanse
Schans financieel zal willen steunen, lijkt de totstand
koming der buurt verzekerd, wanneer ook particu
lieren, en hierbij denkt men in het bijzonder aan de
Zaanse industrie, hun steentje willen bijdragen.
Het enthousiasme van alle geboren Zaankanters,
tesamen met de mogelijkheden die geschapen worden
voor uitbreiding der fabrieksterreinen, wettigen de
hoop, dat ook deze sluitsteen in de financiële opzet
gelegd zal kunnen worden.
Tijdens de recente discussies over het plan, waarin nog
al eens het overplaatsen van gebouwen werd gekwalifi
ceerd als gaande tegen de natuurlijke gang der dingen,
kon worden gewezen op het feit, dat in de afgelopen
eeuwen vele malen molens, maar ook houten woningen
zijn afgebroken en elders herbouwd.
Hoewel dit vooral gebeurde omdat destijds de loon
kosten zeer gering waren ten opzichte van de kosten
der bouwmaterialen, mag niet uit het oog worden ver
loren, dat dit overplaatsen slechts bij houtbouw
technisch mogelijk was en niet bij baksteenbouw.
Voor de niet technisch georiënteerde belangstellende
mag dit nog eens worden gememoreerd.
J. SCHIPPER Jr.
