Het lot van de
St. Olofskapel
86
Toen in juni alarmerende artikelen in de kranten verschenen over een dreigende
afbraak van de St. Olofskapel, heeft het dagelijks bestuur van Heemschut zich
met het onderstaande adres tot Burgemeester en Wethouders gewend. Later weer
doken geruchten op dat de Moorse regering belangstelling aan den dag zou leggen
voor herstel van de kerkelijke functie ten behoeve van de Moorse zeelieden. Tot
nogtoe is er van de zijde van het gemeentebestuur geen enkele mededeling gedaan.
Het lot van de St. Olofskapel is dus „hangende"Voor historische bouwwerken
is dat, naar algemeen bekend is, een gevaarlijke toestand
Aan het College van Burgemeester en Wethouders
te Amsterdam
Met ontsteltenis heeft het Bestuur van de Bond
Heemschut kennis genomen van de persberichten,
dat de Ned. Herv. Kerkvoogdij uw College ver
gunning zou hebben gevraagd de O.Z. Kapel te
mogen slopen. De grote waarde, die dit gebouw
voor Amsterdam vertegenwoordigt, noopt ons Be
stuur zich over deze aanvraag tot uw College te
wenden. De historische betekenis van de O.Z. Kapel,
een der schaarse middeleeuwse monumenten van
Amsterdam, tevens de herinnering bewarend aan
Admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter, die hier
ter kerke placht te gaan, wordt immers nog verre
overtroffen door de architectonische betekenis. Hoe
wel ook de beide zichtbare zijgevels in de smalle
straten van dit oude stadsdeel een harmonisch
element van rijzige statigheid vormen, is vooral het
interieur voor iedere bezoeker een verrassing. De
inwendige ruimte van de kapel, gevormd door de
samenvoeging van twee gothische kapellen en een
I7de-eeuwse uitbreiding en verbouwing, kan gelden
als een kunsthistorische merkwaardigheid, doordat
de 17de-eeuwse bouwmeesters, hoe sterk ook in hun
eigen stijlbesef, hier aan de laatgothische bouwtrant
hebben vastgehouden. Het op deze wijze ontstane
interieur heeft zelfs in zijn huidige onttakelde staat
een weidse schoonheid van ruimtewerking en licht
inval.
Zou dus een sloping van de O.Z. Kapel op zichzelf
reeds een hoogst ernstig verlies van de Amsterdamse
architectuur betekenen, niet minder zwaar zouden
de consequenties voor de omgeving zijn. De platte
grond en de schaal der bebouwing zijn in deze wijk
nog zuiver middeleeuws. Gezien de sociale devalu
atie, die zich in de nabijgelegen delen van de O.Z.
Voorburgwal en de Zeedijk aftekent, moet het zeer
onwaarschijnlijk worden geacht, dat ter plaatse van
de O.Z. Kapel nieuwe en dus kostbare woonhuizen
zouden worden gebouwd, die enigermate in de
bestaande schaal passen. Een massaal bedrijfsgebouw
echter zou deze schaal, die kenmerkend is voor de
karakteristieke schoonheid van het middeleeuwse
stadsdeel, onherstelbaar verminken en een nieuw
onoplosbaar verkeersprobleem in de smalle straten
veroorzaken.
Het waarschijnlijke gevolg van sloping zou een voor
onbepaalde tijd braakliggend terrein zijn, waarvoor
geen toelaatbare bestemming te vinden is en dat
omvangrijke stutwerkzaamheden aan de belendende
percelen nodig maakt.
Er is bovendien geen enkel argument, dat de sloping
noodzakelijk of zelfs wenselijk zou maken. Het ge
bouw is niet verzakt of gescheurd, slechts het dak
behoeft nodig herstel. Hoewel het te betreuren valt,
dat de O.Z. Kapel nog slechts incidenteel een kerke
lijke functie vervult, is de economische functie als
kaasbeurs niet onbelangrijk. De kaasbeurs heeft de
Kapel slechts enkele uren per week nodig. Het wil
ons Bestuur voorkomen, dat een zo gunstig gelegen
en potentieel zo aantrekkelijke ruimte daarenboven
ook nog voor andere doeleinden gebruikt zou kunnen
worden. De O.Z. Kapel ligt namelijk wel in de na
bijheid van - maar niet in de minder gunstig be
kend staande buurt, op enkele minuten gaans van
het Centraal Station, tegenover de aanlegsteigers
van de Prins Hendrikkade en vlakbij een voor de
binnenstad ruime parkeergelegenheid. Deze situatie
deed bij ons Bestuur de vraag rijzen, of de O.Z.
Kapel niet bijzonder geschikt zou zijn als gebouw
voor al dan niet officiële ontvangsten, die thans in
daarvoor eigenlijk niet geschikte gebouwen zoals
het Stedelijk Museum plaatsvinden. In de Kapel
bevindt zich aan een zijde een galerij, die als pers
tribune bruikbaar is, terwijl onder de galerij thans
reeds een buffet is aangebracht. Dat het gebouw
meerdere uitgangen heeft, kan in de hier geschetste
gedachte slechts voordeel brengen. Stelt men zich
de Kapel goed hersteld en inwendig opnieuw gepleis
terd voor, gestoffeerd met enkele oude scheeps
modellen en schilderijen, op de maritieme geschie
denis van Amsterdam betrekking hebbend, dan zou
bij de vele gelegenheden, dat het Gemeentebestuur
of enige instelling van culturele of economische aard
buitenlandse gasten moet ontvangen, een voor dit
doel unieke gelegenheid ter beschikking staan, ter
wijl het huidige gebruik voor speciale kerkdiensten
met Kerstmis en Pasen benevens voor de kaasbeurs
doorgang kan vinden.
Het Bestuur van de Bond Heemschut wil geenszins
beweren, dat het vraagstuk van de toekomst van de
O.Z. Kapel met het bovenstaande zou zijn opgelost,
doch neemt, met het oog op de uitzonderlijke bete
kenis van dit gebouw, de vrijheid uw college in over
weging te geven zowel de aangevoerde argumenten
tegen de gevraagde sloopvergunning als de geopperde
mogelijkheden tot een intensiever gebruik aan een
nader onderzoek te onderwerpen.
Uw besluiten gaarne vernemende,
namens het dagelijks bestuur,
Mr. H. ter Meulen, Mr. S. P. Baron Bentinck,
wnd. Secretaris Voorzitter
