46
is dat van de uitbreidingen der steden ten koste van
de door de stedelingen gaarne bezochte punten in wat
haar nog rest aan landelijke omgeving.
Natuurterreinen, schilderachtige gehuchten en karak
teristieke boerderijen worden steeds meer door zand
zuigers bedreigd, en worden door uitbreidingsplannen
genegeerd, zoals bijvoorbeeld bij Hilversum, Loenen,
Driebergen, Oud puilen, Delft en Rotterdam („In den
Rust wat"). Wellicht zou ook hier door meer overleg
vóór het tot stand komen van de plannen voor velen
in zulke gebieden van massale bouw een bestaande
bron van vreugde kunnen blijven behouden, voor
recreatie doeltreffender dan menig kostbaar opgezet
plan.
Het wordt steeds meer zaak zuinig te zijn op die
enkele punten die een wijk of streek nog een eigen
gezicht verlenen.
Heemschut heeft aan de gemeenteraden van Alkmaar,
Dordrecht en Nijmegen in een adres zijn standpunt
ten aanzien van de verschillende saneringsplannen te
kennen gegeven. Hierbij stond de Bond niet alleen
en werd ten nauwste samengewerkt met de plaatse
lijke verenigingen. Voor Utrecht hoopt Heemschut
binnenkort zijn mening in een adres te kunnen
samenvatten. In Leiden werd het ontworpen wegen
plan ons pas na de Raadsbehandeling ter visie ge
zonden. De voorlopige indruk is dat het naar ver
houding het meest rekening houdt met het historische
stadsbeeld, ware het niet, dat B. en W. de goedkeuring
heeft verbonden aan die van de demping van het
laatste fraaie stuk Levendaal, welke demping in het
plan totaal niet werd aangegeven. Deze demping
kan slechts als moedwillige vernieling van stads-
schoon worden gekwalificeerd.
De verkeersmoloch is een probleem dat niet tot ons
land beperkt is. Steeds meer wint ook in het buiten
land in de kringen van stedebouwkundigen en over
heid de overtuiging veld, dat door opdringing van
het personenautoverkeer in de steden dit zichzelf aan
het verstikken is, en de ontwikkeling onvermijdelijk
gaat in de richting van een beperken van het indi
viduele gemotoriseerde personenverkeer in de stads
kernen. Dat hierdoor een stadsdeel niet van het leven
beroofd wordt leert het levendige winkelcentrum
zonder autoverkeer, zoals dat in navolging van En
geland ook is toegepast voor de Lijnbaan te Rotter
dam.
De meeste van onze oude stadscentra zijn niet veel
groter.
Moge dit inzicht nog op tijd zich baanbreken vóór
onze binnensteden bovendien ten koste van for
midabele sommen gelds ten offer vallen aan nood
oplossingen, die slechts tijdelijk zullen blijken te
zijn, en het definitieve verlies van het eigen karakter
zullen betekenen.
Het is niet een bekrompen romantische behoud
zucht, maar een rekening houden met de toekom
stige onvermijdelijke ontwikkeling, die de Bond
Heemschut tot deze stelling-name brengt. Een stede
bouwkundig plan moet als een compositie zijn voor
velerlei verschillende instrumenten, maar alle op
elkaar afgestemd en harmonisch samenvloeiend. Ten
aanzien van Utrecht komt het ons voor, dat met het
ingediende verkeersplan slechts de baspartij is ge
schreven.
Bij Haarlem zagen B. en W., mede op aandrang van
Heemschut, af van het ten behoeve van een speel
terrein aantasten van het poldertje Schoterveen met
molen. Het „Haringbuys" bij Aerdenhout blijft wel
licht nog behouden.
Voor het buiten Beeckesteyn te Velsen zijn de vooruit
zichten thans hoopvol. Het poortgebouw in Honselaars-
dijk, laatste rest van Frederik Hendrik's paleis, zal
nu gerestaureerd worden.
De opgravingen bij de boerderij Vredenrust in den
Haag hadden de steun van de Bond, terwijl deze ook
voor het behoud van de fundamenten van het kasteel
Hellenburg te Baarland pleitte.
Heemschut bemiddelde ook voor een opgraving
bij Caprera te Bloemendaal, die binnenkort door de
Dienst van het Oudheidkundig Bodemonderzoek
zal plaats vinden.
Ten aanzien van de ambachtsherenhuizen van Heen-
vliet en Abbenbroek maken het Bestuur en de Commissie
Zuid-Holland zich ondanks herhaalde bemoeiingen
nog steeds ernstige zorgen.
Tegen een dempen van de Oude Rijn in Woerden
is zeer lang gestreden. Enige jaren geleden werd een
uitgebreid rapport door Heemschut samengesteld.
Dit is onlangs ter plaatse verspreid door de inmiddels
opgerichte vereniging „Oud Woerden". Helaas is
men hier in meerderheid niet tot een ander inzicht
kunnen komen, en is althans in de gemeenteraad on
danks protesten tot demping besloten. Ook de Infir
merie, voorkomende op de Voorlopige Lijst, wordt
hier bedreigd.
De consolidatie van de zeldzame vestinggordels
Naarden en Heusden heeft de voortdurende aandacht
van Heemschut's vertegenwoordiger. Ook kwesties
van wegprojecten en wegbeplantingen werden weer onder
de aandacht van de Bond gebracht, met name in het
Gooi, in het IJsselgebied bij Rheden, de bedreigde
boombeplanting van de Rozendaalse laan in Velp
en een niet noodzakelijk radicale verbreding van de
Nieuw Loosdrechtse dijk, in welke gevallen het Bestuur
het adviseren van andere mogelijkheden overweegt,
respectievelijk bij de betreffende instanties op her
ziening heeft aangedrongen.
Van Noord tot Zuid waren nog talloze kwesties aan
de orde. Deze betreffen o.a. huizen in Leeuwarden en
Harlingen, in welke laatste gemeente aan de kleine
sluis een door Heemschut voorgestane restauratie
inderdaad uitgevoerd zal worden, maar' de bouw
van een nieuwe school ten koste van een gave omlijs
ting van de Ned. Hervormde Kerk in Almenum niet
verhinderd kon worden.
In fwolle werd mede op aandrang van Heemschut
en plaatselijke organisaties grote schoonmaak ge
houden onder ontsierende reclameborden.
In het Oosten waren het de havezathen de Eeshof
