Het Alkmaarse dempingsplan Aan de Raad van de gemeente Alkmaar 99 De nota over het stedebouwkundige plan, dat Burge meester en Wethouders van Alkmaar aan uw Raad hebben voorgelegd is het bestuur van de Bond Heem schut onderwerp van studie, onderzoek ter plaatse en discussie met de Burgemeester en de ontwerper geweest. Gaarne geeft het bestuur uiting aan zijn erkentelijkheid daartoe zo ruimschoots in de gelegen heid te zijn gesteld. Toch is de eerste, maar ook de laatste indruk, dat dit plan zodanig ingrijpt, dat het karakter van uw zo typisch Hollandse stad geheel zal veranderen ten koste van haar zeer eigen schoonheid, zonder enig redelijk perspectief, dat nieuwe welvaart en nieuwe schoonheid daarvoor in de plaats zullen komen. De voorgestelde wijzigingen zijn zo fundamenteel, dat het onoprecht moet heten nog van enig behoud van het historisch stadsbeeld te spreken. Een analyse van het stadsschoon leert, dat dit gedragen wordt door minder monumenten dat men aanvankelijk zou menen. Haar schoonheid blijkt gedragen te worden door het water, het straatverloop en de verhouding van de gevelwanden tot de brede grachtprofielen. Zelfs het ontbreken van boombeplanting en de kwistige wijze, waarop met gevelreclames gewerkt wordt (Alkmaar heeft nog steeds geen reclameverordening) doen weinig af aan de onmiskenbare aantrekkelijkheid van dit Hollandse stadsbeeld. Wanneer men de belangrijkste stedebouwkundige dominant van dit stadsbeeld, het water, geheel gaat vervangen door een bestrating of asfaltering dan zul len vele percelen van betrekkelijk bescheiden waarde niet meer in staat zijn om het stadsbeeld behoorlijk te blijven beheersen. Er ontstaat bovendien een schaal vergroting, waardoor de bebouwing lager zal lijken dan thans, en een bijzonder lelijk straatprofiel ontstaat. Het afschrikwekkende voorbeeld van Purmerend is in deze klassiek. De nog wel aanwezige waardevolle bouwwerken langs de gedempte grachten zullen uit de toon vallen en door het zware verkeer in ernstige mate worden aangetast. Diepgaande beschouwing van het plan en diens toe lichting doen tot een verrassende ervaring komen, dat steekhoudende argumenten, die de noodzakelijk heid van de structuurverordening van de binnenstad aantonen, ontbreken. De toelichting bevat slechts 10 november 1958 leuzen, vage voorspellingen en aanprijzing van een eigen ,,ei van Columbus". Deze zo ernstige zaken worden voorgedragen, zonder dat er iets blijkt van een onderzoek naar de huidige en toekomstige winkel functie, naar het verkeer en de ontwikkeling daarvan en zonder onderzoek naar de verpaupering. De in de toelichting zo breed uitgemeten verpaupe ring en verkrotting van het oostelijke stadsdeel bleek zich bij ons onderzoek te beperken tot enkele delen. In Alkmaar blijkt dit proces zelfs in veel mindere mate op te treden dan in andere oude steden. De stadsdelen, die er voornamelijk door zijn aange tast, waar de bedrijven een kwijnend bestaan leiden en vernieuwingen achterwege bleven zijn het binnen terrein van het bouwblok Luttik Oudorp, Verdronken- oord en Hekelveld; tevens van het gebied tussen het Luttik Oudorp, de Kooltuin en de Friese weg. In het bijzonder de kleine bebouwing op de binnenterreinen is hier in ernstige mate verkrot; de percelen langs de grachten zijn nog genoegzaam levenskrachtig. Een amovering van het grootste gedeelte van de bebouwing van deze terreinen, het aanleggen van parkeerruimten en openbaar groen op deze plaatsen, in het algemeen een gezondmaking, zou het oostelijke stadsdeel in grijpend verbeteren. Evenmin als blijkt, dat de verpaupering bestudeerd is, blijkt of men zich wel bewust is geweest van het effect der tot verkeersaders getransformeerde grachten op dit stadsbeeld. Zo deze voor het gemotoriseerde verkeer bestemde brede wegen al winkels zullen aantrekken, zullen deze op hun beurt tot de intensivering van het verkeer bijdragen. De verlichting van het verkeer, aan vankelijk door demping verkregen, zal weldra achter haald zijn en tot nieuwe verkeerscongestie leiden. De winkeliers zullen het moeten hebben van de voet gangers. De grote verkeersbanen, waarin de grachten worden veranderd, zullen slechts gunstig zijn voor industriële vestigingen, die op verschillende plaatsen in oude huizen zijn binnengedrongen en die nog in aantal en omvang zullen toenemen. Het stimuleren van industrie in een stadsdeel meer geschikt voor het vestigen van winkels, is één van de grote gevaren van dit plan, die niet voldoende onder ogen zijn gezien. De afmetingen van de binnenstad van T: 600 bij 1000 meter gedogen geen deling van die binnenstad door

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1958 | | pagina 21