r
J
trokken waarin de keuken was ondergebracht. We
zien deze nieuwe toestand afgebeeld op de kaart
varrPieter Bast uit 1597. Merkwaardig is dat de
grond Waarop dit achterhuis van „de Elant" reeds
was gebouwd, eerst in 1618 door de erfgenamen
van Willem Jacobsz. Moen werd aangekocht.
Kort daarop moet het huis „de Elant" uit het
bezit .van de familie Moen zijn geraakt. In 1631
wordt het huis, blijkens het kohier van dat jaarj
bewoond door Hendrik Donselaar. Deze moet de
keuken hebben prijsgegeven zodat een zelfstandig
huis tussen het hoekhuis aan het Oudekerksplein
en de Elant kon worden gebouwd. Dit huis draagt
het jaartal 1634 en de gevelsteen „de Verghulde
Wan". Door het inkorten van het achterstuk van
de Elant, wat in twee étappes, in 1587 en in
1634, geschiedde, moest het voorstuk ook wijzi
gingen ondergaan. Er werd op de begane grond
een keuken aangebracht door het maken van een
insteekverdieping, waarvan de balken met renais-
sance-korbeels en sleutelstukken aan de stijlen ver
bonden waren. Deze nieuw ingebrachte balklaag
liep niet door over de twee voorste vakken zodat
een voorhuis bleef bestaan. De twee verdiepingen
die aldus in de beganegrondruimte ontstonden,
waren vrij laag. In de achterste drie vakken zal
men de oude balken iets omhoog hebben gebracht
om meer ruimte te krijgen. Vermoedelijk bevond
zich hier boven de keuken de zaal van het huis.
Een muur die vanuit de kelder opgaat, heeft de
beide achterste vertrekken van het voorste deel af
gescheiden. Tussen deze vertrekken en het voor
huis bevonden zich enige lage kamertjes. Op deze
plaats lag ook de trap. We zien hier de indeling in
diepte in drieën ontstaan, die wij bij hoekhuizen
meer aantreffen. Deze ingrijpende verbouwing zal
ertoe hebben geleid dat ook de buitengevels werden
vernieuwd, hetgeen bij een huis met een hout
skelet een eenvoudig werk is. De zijgevel vertoont
nog het karakter van omstreeks 1600. De interes
sante kap van het vroegste huis bleef geheel intakt.
De huidige indeling van „de Elant" geeft die van
een normaal hoekhuis van omstreeks 1600 te zien.
De Warmoesstraat veranderde in deze jaren geheel
van karakter. De oude en rijke families vertrokken
naar de nieuw aangelegde grachtengordel. De oude
huizen werden verbouwd tot winkel- en bedrijfs-
huizen. De wijzigingen aan „de Elant" en het vol
bouwen van het achterteirein zijn het gevolg van
deze verandering in karakter van de straat. De oor
spronkelijke aanleg die wellicht anderhalve eeuw
ouder is, bleef echter nog in het verborgen in het
huis aanwezig. Wat de „ouden Aep" in ouderdom
te kort geschoten is, wordt door „de Elant" weer
goed gemaakt, zodat het wellicht in de toekomst
kan blijken dat de Vereniging „Hendrick de
Keyser" toch het oudste huis in Amsterdam bezit,
dat in hoofdopzet bewaard is gebleven, alleen op
een andere plaats dan men tot nu toe aannam.
VERENIGING „HENDRICK DE KEYSER»
Dagelijks bestuur
J. M. Haga, Voorzitter
Mr H. Millaard, Secretaris
Jhr A. van Lennep, Penningmeester
Mr F. Baron van der Feltz
Ir J. Leupen
Prof. Dr M. D. Ozinga
Jhr D. C. Röell
Mr H. Westermann
Adviseurs: C. Visser en C. Efoen
18
Enkhuizen, Vissersdijk 44
