Toch is het mogelijk uit het rijke bezit van de
Vereniging te Amsterdam een huis aan te wijzen
dat in kern veel ouder is en in aantal jaren
niet voor het huis op het Begijnhof behoeft onder
te doen.
Het is een onbekend huis in de Warmoesstraat op
de zuidhoek van de Engekerksteeg; het droeg vroe
ger de naam „De Elant". De voorgevel van dit
huis, nu Warmoesstraat 83, is op het einde der 19e
eeuw ingrijpend vernieuwd en doet weinig ver
wachten. De zijgevel toont door zijn bogen boven
de vensters, dat hij omstreeks 1600 werd opge
trokken en vormt met de aansluitende huizen
Engekerksteeg 2 en 4 een fraaie gevelwand, welke
geheel in het bezit is van de Vereniging „Hendrick
de Keyser". Ook dit huis bezit inwendig nog geheel
een houtskelet, dat echter in minder gave toestand
verkeert dan bij het huis op de Zeedijk. Bij een
nauwkeurig onderzoek kunnen wij in dit hout
skelet twee perioden onderscheiden, een wijziging
van omstreeks 1600 en een nog veel oudere toestand
met gothische detaillering. De huizen met gothi-
sche details aan het houtskelet zijn te Amsterdam
zeer zeldzaam. Buiten enige huizen op het Begijn
hof zijn mij alleen bekend Warmoesstraat 38
en 83, Zeedijk 15 en 43.
Het huis „de Elant" nam oorspronkelijk het gehele
terrein in beslag en liep van de Warmoesstraat tot
aan het kerkhof rond de Oude Kerk. Het was een
langgerekt terrein, waarop een huis gebouwd was
van een heel andere gedaante dan het torenachtige
huis Zeedijk no. 1. Aan de verschillende struktuur
van beide huizen zien we hoe moeilijk het is om de
huizen uit de late middeleeuwen als een bepaald
type voor te stellen. Doch ook te midden van de
veelal uit de 16e eeuw daterende huizen van de
Warmoesstraat, die over het algemeen diepe erven
bezitten, viel „de Elant" op doordat hij lager was
dan de andere. Ook de andere bekende huizen met
gothische houtskeletten tellen meer verdiepingen.
Het feit dat dit huis in de Warmoesstraat, die in de
15e en 16e eeuw de belangrijkste straat van de stad
was, zo'n weinig stedelijk karakter had, doet ons
veronderstellen dat het in opzet nog wel eens heel
oud kan zijn en bijv. dateert van kort na de stads
brand van 1452, die naar men aanneemt ook dat
desel van de Warmoesstraat in de as legde. Het zou
derhalve even oud of zelfs iets ouder kunnen zijn
dan het Houten Huis van het Begijnhof.
In de 16e eeuw was het huis in de Warmoesstraat
eigendom van Willem van den Elant.5) Tijdens de
reformatie was een Herman Willemsz Elant kape-
16
Doorsneden van het huis „de
Elant", Warmoesstraat hoek
Engekerksteeg. Schematische re-
construktie van de oorspronke
lijke toestand. Schaal 1 300.
5) Mededeling Ir. J. G. Kam.
Plattegronden en doorsneden van
„de Elant" met de later bijgebouwde
achterhuizen na de verbouwing in
het begin van de 17de eeuw.
