Ir. J. A. Kuiper HET OUDE ZUTPHEN EN ZIJN HEDENDAAGSE TAAK De vele vraagstukken rondom het lot van onze oude binnensteden komen juist bij de IJselsteden wel bijzonder duidelijk naar voren. Deze steden waren immers aanvankelijk een middelpunt van de middeleeuwse handel en scheepvaart. Hieraan dankten zij hun grote welvaart. Deze welvaart scheen echter voorgoed voorbij te zijn, toen de handel zich langzamerhand naar het westen van het land ging verplaatsen. Aan deze periode van vroegere welvaart dankt dc Zutphense binnenstad nog altijd zijn uitgesproken middeleeuwse karakter: nauwe bochtige straten, ondiepe bouwblokken en nog vele althans in plattegrond of in details gothische woonhuizen. Het is een sterk eigen karakter, dat vraagt om met voorzichtigheid behandeld te worden. Dc aanvankelijke houding, waarmee men geneigd is een dergelijke oude stad stedebouwkundig te benaderen, is die van conservering van het be staande: houdt het karakter van historische stad gaaf, onthoudt u van elke ingreep, die niet abso luut onvermijdelijk is. Deze houding is begrijpelijk en gemotiveerd. Iedere aantasting van een oude stad is in de regel stedebouwkundig of architec tonisch onherstelbaar, het resultaat is vaak een esthetisch conflict. Zo is dan ook in Zutphen, toen de wederopbouw na 1945 noodzaakte tot het maken van een stede bouwkundig plan, gezocht naar een plan dat bij een minimaal ingrijpen in de bestaande toestand, een zo groot mogelijk nuttig effect zou hebben. De oplossing werd gevonden door het maken van een nieuwe traverse langs de Berkel, die de IJssel- brug en het nieuwe station zal verbinden met de Bcrkelsingel en vandaar later door een nieuwe weg langs de Berkel buiten de kom van Warnsveld met de wegen naar Twcnthe en Achterhoek. De traverse ligt op de plaats van de oude stads muur van Zutphen, die in 1312 werd afgebroken toen de Nicuwstad bij Zutphen werd gevoegd d.w.z., dat de structuur van Zutphen van oudsher op een beëindiging langs de Berkel was gebaseerd, zodat de nieuwe doorbraak in deze structuur past. Op deze Berkeltravcrse sluit een ontworpen stelsel van ringwegen aan: IJselkade, Martinetsingel, Boompjeswal en de (door te trekken) Paardenwal, zodat de oude stad van alle zijden gemakkelijk bereikt kan worden en zo weinig mogelijk wordt doorkruist. Het verkeer, zowel uit het achterland als uit de eigenlijke woonwijken, krijgt op deze wijze een beter contact met het stadscentrum, dat vollediger dan voorheen zijn centrumfunctie zal kunnen vervullen. Bij de genoemde Berkeltraverse sluit aan een nieuwe rechtstreekse verbinding van de IJselbrug met de Deventerweg. Deze werd mogelijk, door dat het middeleeuwse Oude en Nieuwe Gasthuis, dat in de oorlogsjaren zwaar werd getroffen, geheel verplaatst wordt naar het dochtercomplex, dat reeds vroeger achter Warnsveld was gesticht. Hierdoor kwam een groot terrein vrij, dat de moge lijkheid opende om een nieuw station en stations plein te projecteren, waarbij een nieuw centrum van Zutphen zou aansluiten. Wat dit laatste be treft schijnt het wederopbouwplan te hoog ge grepen te hebben. Toen immers, na de aanleg van het nieuwe stratenplan, voorlopig weinig behoefte 40

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1957 | | pagina 16