plaats blijft voor centrale economische
en culturele activiteiten en daarbij toch
een zekere mate van woonfunctie moet
behouden, maakt daarbij aangepaste be
stemmingsregelingen nodig.
5. Een eerste stap in deze richting is daartoe
reeds gedaan bij de wederopbouwplan-
nen voor het oostelijke deel van de bin
nenstad. Deze gebieden, die thans in een ver
vallen toestand verkeren, zullen door uit
voering van deze wederopbouwplannen wor
den gerehabiliteerd en ten aanzien van de ge
wenste uitbreiding van de city een belangrijke
rol spelen. Rehabilitatie is eveneens de lei
dende gedachte bij de samenstelling van het
ontwerp-wederopbouwplan voor de Jordaan,
waarbij enerzijds het karakter van dit stads
deel zoveel mogelijk zal worden gerespecteerd
en anderzijds nieuwe elementen, zoals be
drijfsgebouwen, parkeergarages en heden-
5. Het is voor onze besturen een diepe teleurstelling te
moeten constateren dat de nieuwe inzichten en con
structieve gedachten welke in het voorafgaande deel
der nota tot uitdrukking kwamenvolledig weer
sproken worden door deze passage. Immers, de weder
opbouwplannen voor het Oostelijk stadsdeel beogen,
blijkens hun toelichting, intensivering van het be
drijfsleven ter plaatse, toeneming van het vloeropper
vlak door hogere bebouwing, en grotere faciliteiten
voor motorisch verkeer. Dit gaat gepaard met een
sterke vermindering van de woonfunctie, met amove-
ring van grote delen der bestaande bebouwing waar
van vele panden op de monumentenlijst vermeld zijn j
zonder dat de mogelijkheid tot herstel onderzocht is,
en met vernietiging, c.q. onherkenbare verminking
van de historische stratenstructuur die tal van fraaie
situaties en mogelijkheden tot werkelijke rehabilitatie
bevat. Ongewijzigde uitvoering der genoemde weder
opbouwplannen, zou derhalve lijnrecht in tegenspraak
gijn met al hetgeen in de nota werd betoogd over zorg
voor het stadsschoon, afremming der city-vorming,
verkeerscongestie en parkeernood.
Hetzelfde geldt voor de hier genoemde richtlijnen voor
het in bewerking zijnde ontwerp-wederopbouwplan-
Jordaan. Het karakter van de Jordaan wordt be
paald door lage, individuele huizen en smalle straten
en grachten, die hoewel oorspronkelijk slecht aan
sluitend bij de monumentale aanleg der grachtengordel,
hiermede in de loop van drie eeuwen tot een fraai
geheel vergroeid zijn. Dit karakter is a priori en vol
strekt onverenigbaar met de hier genoemde „nieuwe
elementenparkeergarages, bedrijfsgebouwen en
hedendaagse woonvormen massale blokken in stroken-
bouw). Wenst men het één te respecteren, dan moet
daagse woonvormen zullen worden geïntro
duceerd. Op langere duur zullen ook andere
gebieden voor zulk een vernieuwing in aan
merking komen, waarbij het voor de hand ligt,
in de eerste plaats te denken aan de ring van
onaanzienlijke bebouwing, die in de 19e eeuw
buiten de Singelgracht is tot stand gekomen,
met name aan De Pijp, de Kinkerbuurt, de
Staatsliedenbuurt en de Dapperbuurt, wijken
die technisch, hygiënisch, economisch en so
ciaal gezien, reeds meer of minder verouderd
zijn. Bij het beleid ten aanzien van de binnen
stad, overeenkomstig vorenvermelde gedach-
tengang, zal het mogelijk zijn, belangrijk oud
cultuurbezit van Amsterdam te behouden.
6. Dit zijn uiteraard vraagstukken van zodanige
importantie, dat een uitvoerige studie van alle
daaraan verbonden aspecten nodig zijn zal.
De winstpunten, die bij het genoemde beleid
in het verschiet liggen, zijn zo groot, dat het
men het ander nalaten. Zeker is de dringend nood
zakelijke sanering van de Jordaan een moeilijk pro
bleem, dat met de modernste en voorzichtigste methoden
van stadskernherstel aangevat dient te worden. Pre
cedenten in dit opzicht bieden het z-gStokstraatplan
van Maastricht en de vooroorlogse „Auskernung"
van de binnensteden van o.a. Keulen en Neurenberg.
Bij herstel van de kleinere huizen in de Jordaan die
aldaar het stadsbeeld bepalen) tot eengezinshuis zal
blijken, dat deze hierbij aansluitende vestingsplaats
voor kleinere bedrijven in de artistieke en ambachte
lijke sfeer bieden.
Zeer teleurstellend is ook de omstandigheid dat de
vernieuwing van de „ring van onaanzienlijke 19de-
eeuwse bebouwingeerst op de „lange duur", dus
na sanering van de Jordaan, in het uitzicht gesteld
wordt. Het is duidelijk dat de amovering van grote
aantallen goedkope woningen onmogelijk is zolang de
woningnood duurt. Echter zijn grondige studie, be
langrijk creatief werk en zeer tijdrovende technische
en wettelijke voorbereiding nodig, vóór tot de daad
werkelijke sloping kan worden overgegaan. Er is dan
ook geen enkel voor het algemeen belang doorslagge
vend motief aanwezig om het vernieuwen van grote
delen van de binnenstad volgens richtlijnen die in deze
nota zelf als onjuist worden voorgesteld, te doen
vóórgaan. De sanering der 19de-eeuwse „slums"
immers vormt een onmisbare voorwaarde en een we
zenlijk onderdeel voor het in de nota als wenselijk en
urgent beschreven beleid van behoud en rehabilitatie
in de binnenstad. Deze zou daarom volstrekte voor
rang moeten verkrijgen inplaats van voor onbepaalde
tijd buiten beschouwing te worden gelaten.
71
