H.Robert von der Mhll DE MODERNE ARCHITECTEN EN HEEMSCHUT*) Het toenemen van het aantal communicatie middelen en nieuwsbronnen heeft twijfel en voor zichtigheid, de grondslag van elke ware weten schap, overbodig gemaakt. Men velt zijn oordeel op grond van summiere, sterk vereenvoudigde, de waarheid slechts benaderende gegevens, en men heeft zich er aan gewend, slechts in symmetrieën en tegenstellingen te denken: men zoekt niet meer het gezelschap der Muzen, maar gaat op heksen jacht; men spreekt van Oosten en Westen, 'en ver geet het Noorden en het Zuiden; men ziet alleen nog maar communisten en kapitalisten, demo craten (vrijheid) en totalitairen (dictatuur); en in de kunst plaatst men U in de clan van de moder nen of in de massa der traditionelen, waar het stre ven van de abstracte kunst zich plaatst tegenover dë begrippen van concrete kunst tot op een dag een van de voormannen een volte-face maakt en de geesten in de war brengt. Overigens maar voor een ogenblik, want de etiketjes betekenen niet veel en zijn gauw weer veranderd. Toen ik op een zekere dag mij ging bezig houden met een afdeling van de Zwitserse Vereniging voor Heemschut, werd mijn positie als avant-garde architect zoniet twijfelachtig, dan toch op zijn minst wat paradoxaal en zelfs komisch. Als op richter van de Congrès internationaux d'architec ture moderne (G.I.A.M.) het werk van Heem schut ondersteunen, dat was onmogelijk. Er is inderdaad een tijd geweest, dat geen gemeen schappelijk standpunt mogelijk was ten aanzien van het behoud van oude architectuur en het op richten van nieuwe gebouwen. En ofschoon deze twee zaken niet steeds nauw met elkaar zijn ver bonden, zou men toch kunnen menen, dat men sen, die het uiterlijk der dingen ter harte gaat, geen vreemden voor elkaar kunnen zijn. Toch zijn zij dit lange tijd geweest; hoe is het mogelijk, dat de oude antagonisten nu, zoniet kunnen samengaan, dan toch elkaar kunnen begrijpen, en zelfs in zeker opzicht samenwerken? Is er, als in de poli tiek, weer een volte-face gemaakt, gedicteerd door het belang van het .ogenblik? Zijn de behoeders van het oude van een deel van hun eisen afge stapt, of hebben de modernen.hun inzichten gron dig veranderd? Noch.het een, noch het ander. In de loop der jaren is aan beide zijden het inzicht in de problemen verdiept en verhelderd. Het zou trouwens be treurenswaardig zijn, indien de modernen hun oude idealen zouden verwerpen, en de bevrijding van historische vormen en van de „stijl"architec tuur, verworven door het gebruik van moderne technieken, tenslotte toch weer zou uitmonden bij namaak en suikerbakkerij. Aan de andere kant, Heemschut is niet blijven steken in'nutteloze ver tedering over oude geveltjes, deuren, hekken en daken, waarvan vaak de ouderdom voor schoon heid versleten werd. Deze bewondering voor het oude omdat het oud was leefde trouwens niet in de harten van de voormannen van deze beweging; wij móeten eerbied hebben voor hun verfijnde ge voel voor schoonheid, voor hun respect voor de volmaakte vorm, voor hun inzicht in de waarde van een schoon geheel. Nu in beide kringen het inzicht in de aard der vraagstukken is verdiept, staan wij voor het merk waardige feit, dat wij het heden, noch het verleden met afkeuring of vertedering bekijken, en dat onze standpunten niets sentimenteels of belachelijks meer hebben, zoals vroeger nogal eens werd beweerd. 37

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1955 | | pagina 29