stallatie beperkt kan blijven tot een zeer eenvoudig
doch met zorg afgewerkt en onderhouden bedie
ningshuisje op of nabij het pompeiland, kan, mits
goede verhoudingen in acht worden genomen, een
aanvaardbaar geheel worden verkregen.
Wortelboer-Ter Apel zou zonder paddestoelvor-
mige uitwas en op een iets royaler pompeiland
beter voldoen. Het totale aspect van de omgeving
wordt echter grondig geschaad, indien de zich
achter de pomp bevindende woning of garage
„onder handen" wordt genomen en door moderni
sering in vorm en kleur wordt getracht de totaliteit
van het complex te doen „spreken". Het wit ma
ken van de gevel en het schilderen van ramen,
kozijnen en deuren in de pompkleuren leidt tot
een verschrikking, waartegen scherp gewaakt
dient te worden.
Complexen als Hardenberg te Stadskanaal, het
bedrijf aan de Friese straatweg te Groningen of
v. d. Ploeg te Veendam zijn opdringerig en on
rustig en storen in hun omgeving; de Wit-Hooge-
zand kan evenmin als een architectonische aan
winst worden beschouwd.
Het station bij hotel de IJzeren Klap te Mussel-
kanaal zou zonder de zware luifel zeker in de om
geving aanvaardbaarder zijn geweest.
Gelukkig behoren deze commerciële excessen
gaandeweg tot het verleden en blijkt uit bespre
kingen met de Benzinemaatschappijen, dat zij, wat
de aesthetische verzorging van de benzinestations
BOEKBESPREKING
De Nederlandse Musea, uitgegeven in opdracht
van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, 2e druk, Staatsdrukkerij 1954,
388 p., 8° met kaart; gec. f2.50.
De overbekende gids voor onze Musea is, eindelijk,
in tweede druk verschenen, geheel herzien, bijge
werkt en verbeterd.
Het is, als zijn voorganger, een bruikbaar boekje, dat
wij gaarne bij de leden aanbevelen.
Slechts enkele wensen voor een volgende druk:
een register dat alle musea en verzamelingen in één
plaats aanwezig, bevat; dat naar pagina's verwijst
en niet naar rangnummers, en tenslotte, aan de
kop van de pagina vermelding van de plaatsnaam;
dit alles om het zoeken te vergemakkelijken.
Voor het overige: een handig en onmisbaar boekje.
C. F.J.
P. Terpstra, Zonnewijzers, Groningen-Djakarta. 1953.
J. B. Wolters, 148 p. Geb. f3.90.
Dit boekje van een belangstellende in de zonne-
betreft, bereid zijn te trachten de harmonie van de
omgeving zo min mogelijk te schaden.
Uiterste beperking van reclameborden op het ter
rein of tegen de gevel van het .bedrijf; met zorg
aangebrachte verlichting met zo weinig mogelijk
lichtmasten; het achterwege laten van de grote
hangschilden; een goed verzorgd terrein rond het
pompeiland en tenslotte het in kleur en vorm onop
vallend houden van de achtergrond, dus het be
drijfspand, indien dit een huis-in-de-rij althans
een gebouw met belendingen is, zijn evenzovele
middelen om tot een aanvaardbaar geheel te
komen.
Aan een modern garagebedrijf of benzinestation
kan nu eenmaal niet de gestalte van een boerderij
of landelijk gebouwtje worden gegeven; alsdan ge
biedt de eerlijkheid tot een ontwerp te komen, dat
door materiaal en kleur vorm en verhoudingen in
zichzelf architectonisch waardevol en in de omge
ving aanvaardbaar is.
Vooral aan dit laatste wordt door architecten vaak
weinig aandacht geschonken; zij scheppen een
object met een zo sterk mogelijk persoonlijke en
zelfstandige architectuur en kunnen er niet toe
komen hiervan afstand te doen ter wille van de
aanpassing aan de omgeving.
wijzer als astronomisch apparaat, heeft niet de pre
tentie een overzicht te geven van de schoonheid
van deze voorwerpen.
Niettemin hoopt de schrijver belangstelling te
kunnen wekken, waardoor het behoud van deze
oude tuinsieraden, en misschien zelfs het maken
van nieuwe kan worden bevorderd. Dit, èn het
feit dat de litteratuur over het onderwerp dun ge
zaaid is, maken het boekje tot een welkome ver
schijning.
De behandeling van de stof zou als geheel wat
strakker kunnen zijn met iets minder herhalingen,
die soms verwarrend kunnen werken.
Op pag. 41 wordt ten onrechte vermeld, dat de
M.E. Zomertijd plaatselijke tijd van Stettin is
1 uur vóór Greenwichtijd. Dit moet zijn M. Euro-
pese-tijd plaatselijke tijd van Stettin enz.
Laten wij hopen, dat er in een tweede druk gelegen
heid zal bestaan het boekje op deze punten wat bij
te schaven en tevens ook aan de aesthetische kant
van de zaak iets meer aandacht te wijden.
Voor dit pionierswerk overigens niets dan lof.
C. F.J.
72
Wij zullen binnenkort aan dit euvel een afzonderlijk artikel
wijden.
2) Zie „Wegen" '53 nr. 5; Vormgeving van Benzinestations.
