OPENINGSWOORD VAN DE VOORZITTER OP DE
42ste HEEMSCHUTDAG TE SITTARD
Mijnheer de vertegenwoordiger van de Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Mij
ne Heren autoriteiten van plaats en gewest, Dames
en Heren buitengewone leden van de Bond Heem
schut en vertegenwoordigers van zijn gewone leden
en donateurs, de eerste Vrijdag m September is
weer aangebroken, en een groeiende traditie brengt
de Heemschutters in ons land dus weer op de land
dag van onze Bond te samen. Ditmaal is het, voor
het eerst in de geschiedenis van Heemschut, dat
het zuidelijkste gedeelte van ons land ons bijeen
ziet, dat interessante gewest, waar men de nabij
heid van het buitenland zo sterk voelt, en dat toch
in zijn wezen zo vaderlands van karakter gebleven
is. Kwamen wij vroeger misschien wel wat al tc veel
in het westelijke deel van ons land samen, verbe
terde spoorwegverbindingen maken het ons thans
mogelijk de vleugels verder uit te slaan en ook de
meer buiten het centrum van ons land gelegen
plaatsen te bezoeken, plaatsen die aan vele van on
ze westerse leden weinig bekend zijn, en die vaak
toch zo'n bijzondere aantrekkelijkheid bezitten. En
dan voelt Heemschut, zijn roeping gc.rouw, zich
het meest aangetrokken tot die plaatsen, waar een
Heemschut-probleem om oplossing vraagt, in de
hoop dat de aanwezigheid van een aantal Heem
schutters moge meebrengen dat die problemen een
oplossing vinden in een geest die aan de doelstre-
ving van onze Bond beantwoordt.
Het probleem dat wij hier in Sittard in de eerste
plaats ontmoeten is, het zal u bekend zijn, dat van
zijn wallen. Sittard is naar u weet een van de wei
nige steden in ons land waar nog belangrijke resten
van de middeleeuwse omwalling behouden geble
ken zijn, oude vestingwerken die historisch en ves
tingbouwkundig en aesthetisch zo belangrijk ge
acht werden, dat zij destijds op de Voorlopige
Monumentenlijst geplaatst zijn. Sittard is daar on
getwijfeld trots op, en met reden. Want wie de
steden kent die hun oude vestingwal bewaarden,
en ik denk hierbij vooral ook aan de oude stadjes
over onze oostgrens, als het Westfaalse Soest dat
ik kort geleden bezocht, weet hoe prachtig de oude
binnenstad met haar kerken en torens dan besloten
komt te liggen in haar middeleeuwse gordel, een
gordel die nu niet meer tot taak heeft de stad tegen
indringers te beschermen, maar niettemin, vooral
als hij omgeven is door een gracht of strook groen
die daar het overblijfsel van is, in zijn omlijsting de
oude stadskern als met omschermende armen om
vangt en verdedigt tegen de nivellerende tenden-
zen van de moderne uitbreiding. Zelfs in een stad
als Utrecht of Haarlem, vyaar de wallen nog maar
gedeeltelijk bewaard gebleven zijn en in later tijd
tot plantsoenen omgebouwd, vindt men iets wat
men in onze hoofdstad, waar men alle herinnerin
gen aan de oude vestingwal zo roekeloos vernie
tigde, zo node mist. Sittard moet trots zijn op zijn
wallenbezit; zou het mogelijk zijn dat men voor
verkeerseisen of het verkrijgen van bouwtcncin af
stond, wat een sieraad van de stad uitmaakt?
Natuurlijk heeft Sittard ons meer te bieden dan al
leen zijn wallen, en bij een vluchtige wandeling
door de stad heb ik al veel gezien waarin de oude
schoonheid nog leeft. De wandeling die wij van
middag door de stad zullen maken zal er ons zeker
meer van leren kennen.
Sittard moge zo tal van objecten bezitten voor wat
onze Bond zich tot taak heeft gesteld te verdedigen
de schoonheid van stad en land. In een kleine stad
wordt men zich daarvan beter bewust dan in een
van onze grote steden: vandaar dat de keuze van
het kleinere Sittard als bijeenkomstplaats voor onze
jaarvergadering u wel gegrond zal schijnen.
Om een Heemschut-dag te doen slagen hebben wij
echter meer nodig dan een mooie plaats met be
langrijke problemen: een klankbodem die ons
Heemschutgeluid ondersteunt, en personen die ons
behulpzaam zijn bij de organisatie van onze bijeen
komst en bereid zijn ons na afloop in de stad rond
te leiden. Het eerste menen wij. gevonden te heb
ben in dc Stichting Jacob Kritzreadt, die zich hier
beijvert voor de Heemkunde cn Heemschut van de
stad. Voor hun hulp bij de organisatie van deze
dag wil ik hier mijn dank uitspreken aan de Voor
zitter van de sub-commissic Limburg van onze
Commissie Stad en Dorp, Prof. DrJ. J. M. Tim-
mers, en de Sittardse gemeente-archivaris, de Heer
J. L. Offermans, die ook toegezegd hebben ons van
middag bij onze wandeling tot gids tc zullen zijn.
Maar het is niet alleen om Sittard dat wij hier he
den bijeen zijn. Heemschut's bemoeiingen strekken
zich over het gehele land uit. Het jaarverslag van
onze Secretaris, dat u direct voorgelezen zal wor
den, en de verslagen van de secretarissen van onze
Commissies, die u in ons blad hebt kunnen lezen,
zijn er de bewijzen van. Bij dit werk kunnen wij de
steun van het Departement van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen niet missen. En daarom
verheugt het mij bijzonder de Referendaris hoofd
van het Bureau Monumentenzorg van het Depar
tement, Mr R. Hotke, heden in ons midden tc mo-
93
