Ranker zijn dan de torens van de kerken van Haaksbergen, in Bent- heimersteen uitgevoerd en de bak steentorens van de kerkjes te Die- penheim en Wierden. De kerktoren van Goor is weer wat zwaarder en het beste deel van het Ned. Herv. Kerkgebouw, door bepleistering en verburger lijking vrijwel om het leven ge bracht. Genoemd moet dan nog worden de alleenstaande baksteentoren van Losser, baksteen met een zadeldak. De toren van de kerk te Enschedé is laat-Romaans en belangrijk door de torennis, uitzicht gevende in de kerk. De Romaanse ingang is zwaar gerestaureerd. De nog niet zo lang geleden aangebrachte nieuwe to renspits is niet geheel geslaagd te noemen. Almelo verheugt zich in een kerk, waarvan het oude Gothische koor met ondergelegen crypt zeer zeker belangrijk is. Tegen dit koor is in 1738 een nieuwe kerk gebouwd zodat een kruiskerk ontstond, waarvan het koor de oostelijke arm vormt. Het nieuwe gedeelte is niet geheel onbelangrijk, maar komt door verwaarlozing en door zijn ligging in een verwaarloosd stadsgedeelte maar matig tot zijn recht. Komen we tot de kerkgebouwen zelf, dan blijkt de St. Plechelmuskerk van Oldenzaal verreweg de mooiste kerk van Twente en van een groot deel van het Oosten van ons land te zijn. Zij is een van de best bewaarde voorbeelden van Romaanse bouwkunst in ons land. In de 15de eeuw is het koor met een Gothisch ge deelte verlengd, terwijl nog iets later een Gothische zijbeuk aan de zuidkant werd aangebracht. Hoezeer het gelukkig mag worden geacht, dat de noordzijde ongewijzigd Romaans bewaard geble ven is, is toch in het interieur het gezicht vanuit de Gothische beuk in het Romaanse schip en transept van een verrassende ruimtewerking. Voeg daarbij de prachtige kleur van de ongepleis- terde wanden en pijlers van Bentheimer steen,voor al in het Romaanse deel schaars belicht en daar door de mystieke sfeer nog versterkend, dan moet ieder, die deze kerk betreedt, toch wel sterk onder de indruk komen van de sfeer der machtige ruimte. Dc toren is jonger dan het oudste deel van de kerk maar ouder dan de Gothische delen en Romaans Gothisch te noemen. Uit de jongste tijd dateert een prachtig carillon, dat op zichzelf van een bij zondere bekoring is. Oldenzaal zien wil in de eerste plaats zeggen de Plechelmuskerk zien. Helaas is de directe omgeving van deze prachtige kerk bouwkunstig en stedebouwkunstig volstrekt minderwaardig te noemen. Op een gravure van 1628 is af te lezen, hoe de toe stand om het kerkgebouw geweest is. De kerkhof was door een muur omgeven, welke muur aansloot aan het Raadhuis, eertijds interes sant, nu nog slechts een schim van het verleden, maar prachtig gesitueerd op de grens van het Ker kelijk domein, de kerkhof en het wereldlijk domein, de markt. Voor deze situering schijnt in Twente voorkeur te hebben bestaan. Ook in Ootmarsum ligt het Raad huis precies op de grens tussen, populair uitgedrukt kerk en wereld, tussen kerkplein en marktplein. Mag echter de oude kerk van Ootmarsum die van Oldenzaal niet evenaren, al is ze eveneens zeer be langrijk, het kerkplein om deze oude kerk is een van de mooiste en ruimste pleinen van het gehele Oos ten van ons land. Wat de kerk zelf betreft, gelijkt ze zeer sterk op de kerk te Legden in Westfalen. Het gehele kerkge bouw is dan ook zuiver „Westfaals". Dr ter Kuile schrijft er van: „Het hele bouwwerk wordt gekenmerkt door een boerse logheid, door technische onbeholpenheid en een sterke neiging naar het decoratieve. Enorm zwaar zijn de muren, 33 Oldenzaal, St. Plechelmuskerk. foto Monumentenzorg

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1953 | | pagina 21