Denken wij aan de nieuw te bouwen boerderij, dan
is het nu al verstandig gebleken, de beste oude ele-
1 menten van het Twentse boerenhuis te combineren
met de beste nieuwe mogelijkheden.
Het staat nu al vast, dat een verstandige combina
tie van het landseigene met het nieuwe, dat ge
schikt is landseigen te worden, de voor de betrok
ken streek meest karakteristieke en daarbij meest
economische boerderijen oplevert.
Voor moderne boerderij enbouw is grondige ken
nis van het oude boerenhuis voorwaarde. Het is
daarom des te meer te betreuren en dit geldt voor
geheel Nederland, dat de studie van het boeren
huis in Nederland nog maar in de kinderschoenen
staat. Er bestaat geen goed boek over de Neder
landse oude boerderij, waaruit historicus, land-
bouwtechnicus en architect hetüunne zouden kun
nen betrekken.
Het is een eis van levende Heemschut, dat onze
Overheid de mogelijkheid schept, de studie van het
boerenhuis in een standaardwerk vast te leggen,
voor het te laat is. En het is al bijna te laat.
Corneille F.Janssen
TWENTSE HAVEZATHEN
Ongeveer 32 havezathen heeft Twente in de zeven
tiende eeuw bezeten; slechts 14 hebben tot in onze
tijd weten stand te houden. Maar in die 14 edel-
manswoningen bewaart Twente een rijkdom aan
schoonheid, die aan het gewest een aparte charme
verleent
Van oorsprong is de havezathe de versterkte wo
ning van de riddermatige, centrum van bestuur van
zijn omgeving. De bisschoppen van Utrecht, die in
de tiende eeuw hier de wereldlijke macht verkre
gen, vestigden hun gezag met behulp van hun
ministerialcn, onvrije dienstlieden, die als militai
ren en bestuursambtenaren her en der over het
land verspreid hun posten in de beekdalen be
trokken
De oorspronkelijke geboorte-adel werd opzij ge
schoven, de machtigsten, de Graven van Goor in
1248, anderen verlieten hun oude stand en sloten
zich aan bij de zozeer bevoorrechte „Echte" der
dienstlieden Zelfs op Almelo, dat tot aan de
Franse Revolutie zich handhaafde als vrije heer
lijkheid, van het bisschoppelijk, later provinciale
gezag onafhankelijk, resideerde een ministeriaal
geslacht!
De bisschop heeft weinig plezier beleefd van zijn
dienstmannen; onderling gekrakeel (nog in 1668
29
Boerenhuis bij Markelo. foto J. Jans
Uit Kasteel Twikkcl (Delden Ov).
