H. M o l en dijk
EEN GROTER MONUMENT
Het klooster Marienhof herkr ij gt z ij n oude luister
De plattegrond uit de vermaarde stedenatlas van
Johan Blaeu (1641) biedt ons nog de gelegenheid
een blik te slaan in Amersfoort, zo als het in de late
middeleeuwen geweest is. De torens en kerken,
stadspoorten, andere gebouwen en woonhuizen zijn
er als op een scherpe luchtfoto minutieus afgebeeld
en er is geen rijke fantasie voor nodig, om zich in te
leven in de veilige beslotenheid der oude vesting.
Binnen de eerste bewalling verheft zich de machti
ge, doch slanke en gratierijke toren van Onze-Lie-
ve-Vrouwe, symbool van de grote offerzin der pel
grims èn van de allen-omspannende geestelijke
eenheid dier dagen. Zinnebeeld van onze laatste
gesloten cultuurperiode Op het grootste markt
plein, de Hof, staat vanaf de 13e eeuw, de St-Joris-
kerk,- uitgegroeid tot een statige, stemmige, drie-
schepige hallenkerk, waarbij de dorps-aandoende
toren ombouwd werdnabij de voorde in de Amer
de Heilige-Geest-kapel, en verder is elk plekje dicht
bezet met woonhuizen. Geen hoekje is onbebouwd
Tussen de eerste cn de tweede vestinggordel liggen
de vele kloosters, kapellen en gestichten: St-Aech-
ten, St-Agniete, St-Barbara, St-Jan, het St Pieter
en Bloklandsgasthuis, het huis de Poth, de St-Ro-
chuskapel, het Weeshuis bij St-Aechten en het fra
terhuis Marienhof, alles omgeven door ruime bin
nentuinen en kloosterhoven.
Wat een geestelijke rijkdom, welk een stedebouw-
kundige schoonheid ligt daar binnen de beschut
tende dubbele vestinggordel van
het kleine stadjeOp de kaart van
Braun en Hogenberg (1580)
die onder een dergelijk beeld in
vogelvlucht een gezicht op de stad
geeft, zo dat het silhouet zich
duidelijk tegen de lucht aftekent
is het lijnenspel van torens en klei
ne spitsen op de kloosters over de
bescheiden huizen, die er ver
trouwd omheen geschaard liggen,
nog boeiender.
De plattegronden kunnen nog he
den ten dage gebruikt worden op
een wandeling door onze oude
binnenstad, doch veel historische
schoonheid tussen de twee bewal-
lingen is verdwenen. Van dekloos-
ters is alleen de kapel van St-
Aechten en Marienhof terug te
vinden. Het kleine klooster Ma
rienhof is gedurende de laatste drie jaren geheel
gerestaureerd en in al zijn soberheid toch één der
monumentaalste gebouwen van onze stad ge
worden.
Het klooster is uit de late middeleeuwen. De ge
schiedschrijver van Amersfoort, Abraham van
Bemmel J, zegt:
ft Klooster of Convent van Marnenhof t welk ge
vonden wordt aan het fuideinde van de Stad, tussen
den Singel en de Stadswalle, is gestigt door de Celzus-
teren van S. Ursula, die van Amsterdam alhier
kwaamen en in den jaare 1479 bij de Stadsvesten, in
de plaatze genaamd den Hage, een Erf en Woon
plaats kogten, alwaar zij A° 1492 een Capel bouw
den, nadat zij op den 3e November 1482 bij 't Ca-
pittel van St-Joriskerk al geadmitteerd, voor welke
admissie zij jaarlijks drie lood zilver moesten uit
keren
De komst van de eerste bewoners, de zusters van
St-Ursula wordt ons ook medegedeeld in de „Ge
schiedenissen getogen uijt oude geschriften" van
Jan van Ingen 2), die zijn wijsheid waarschijnlijk
putte uit de kronieken der kloosters. Hij schrijft:
,,De Celsusteren quamen omtrent den jare 1472 in
deese stadt, cogten een erjf in den Hage anno 1477,
daer zij haar cloosterken timmerden, dat daernae
't voorseyde Marienhofs convent geweest is."
Wie het thans bezoekt, ziet, om met de tegenwoor
dige bewoner te spreken, het gebenedijde plekje,
7
Het klooster Marienhof zoals het er nu uitziet.
Foto Belt, Amersfoort