>Bc«nm flraud Door een gelukkige omstandigheid is ons in het door Salomon de Bray in 1631 te Amsterdam uit gegeven boekwerk „Architectura moderna ofte Bouwinge van onsen tijt" een ontwerp van De Keyser voor het Delftse stadhuis overgeleverd, dat in menig opzicht verschilt van de uitgevoerde bouw (zie afb. 2 en 3). Zowel het ontwerp als de uitvoering vertonen een smalle ingangstravee, geflankeerd door drie ven- stertraveeen, die gelijkvloers gescheiden worden door Dorische, op de verdieping door Ionische pi lasters. De ramen zijn omgeven door architraven, bij de benedenverdieping bekroond door rustieke strekken, bij de bovenverdieping door schelp mo tieven en gevleugelde engelenkoppen. Waarin de uitvoering echter het meest opvallend van het ontwerp verschilt is de middenpartij. In de plaats van de enigszins vlakke toegangsdeur is een ver uitspringende, sterk gebogen overhuiving ge komen. De schavotdeur of justitiepoprt daarboven - waardoor de misdadigers naar het schavot op de markt geleid worden - springt eveneens iets meer naar voren. De kroonlijst, die in het ontwerp on derbroken werd door een zolderdeur, loopt bij de uitgevoerde bouw door, evenwel met dien verstan de, dat de middenpartij niet langer bekroond wordt door een Korinthische ordonnantie met twee afzonderlijke nissen, maar door drie aaneen gesloten nissen onder één, door de Hollandse leeuw, doorbroken fronton. In de middelste nis prijkt een fraai Justitiabeeld van de hand van de bouwmeester-beeldhouwer zelf. Opmerkelijk is voorts, dat de Ionische pilasters van de verdieping bij de uitvoering zoveel langer zijn geworden, dat zij boven de goot komen uit te ste ken en door een rondlopende balustrade met elkan der zijn verbonden. Samenvattend kan men zeggen, dat tengevolge van de verschillende veranderingen, die bij de uitvoe ring hebben plaats gehad, in de middenpartij een veel sterkere reliefwerking is bereikt; de voorgevel door de samenvattende topbekroning tot meerdere eenheid is geworden en in het algemeen door de sterker stijgende middenpartij, de samenvattende bekroning en het doortrekken van de Ionische zuilen, in het tot uitvoering gekomen bouwwerk de verticale lijnen een veel sterker nadruk en daar door een betere aansluiting bij de opgaande lijnen van de middeleeuwse torén hebben gekregen dan in het ontwerp het geval was. De Keyser betoonde zich echter niet slechts een meester, waar het betrof de oude toren op harmo nische wijze in het nieuwe bouwwerk op te nemen, maar evenzeer in de wijze, waarop hij de verschil lende ruimten binnen het raam van de door hem ontworpen plattegrond, zowel uit een oogpunt van practische behoefte als van representatieve belang rijkheid, wist te groeperen. Wie het stadhuis over het bordes aan de voor zijde betrad, bevond zich allereerst in een lang werpige burgerzaal (op de plattegrond aangegeven met 1), die door vier kruisvensters aan de zijde van de markt haar licht ontving Aan de andere lange zijde van de zaal trok een booggaanderij van Dori- 77 -v- Afb. i cm ,;f m.atvh votw Afb. 2

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1951 | | pagina 27